Η αποψίλωση της Πρέβεζας από τους ελαιώνες που την περιέβαλαν, της αφαίρεσε ομορφιά και χρώμα και ταυτόχρονα μετέβαλε επί το χείρον το μικροκλίμα της περιοχής.
Στο εσωτερικό της πόλεως, πλάτανοι, ευκάλυπτοι, ακακίες, πασχαλιές κ.ά. στόλιζαν και δρόσιζαν τους ελεύθερους χώρους και τις πλατείες. Άφθονα τα περιβόλια, μικρά και μεγάλα, μέσα στην καρδιά της πόλεως αλλά και στις αυλές των σπιτιών τα οπωροφόρα δέντρα, σε αριθμούς που τους καθόριζε το μέγεθος της αυλής. Πορτοκαλιές, λεμονιές, μανταρινιές, αμυγδαλιές συκιές, κουμπλιές, κυδωνιές, μεσπουλιές, ροδιές, κ.ά.
Σιγά-σιγά, όμως, η Πρέβεζα μεταμορφώθηκε σε μια πόλη χωρίς πράσινο που πρέπει σήμερα να ζηλεύει, από την άποψη του αστικού πρασίνου, την Αθήνα. Και να σκεφθεί κανείς ότι το υγρό κλίμα και οι άφθονες βροχοπτώσεις ευνοούν την ανάπτυξη του πρασίνου κάθε είδους. Τα τελευταία χρόνια μερικοί «υπεύθυνοι», χωρίς ίχνος ευαισθησίας και αγάπης πρός την πόλη και το περιβάλλον, έβαλαν σκοπό την εξαφάνιση και των λίγων μεγάλων δέντρων που απέμειναν, ακόμη και αυτών που αποτελούν σημεία αναφοράς και σήμα κατατεθέν της περιοχής που δεσπόζουν, όπως π.χ. η εκκρίζωση του πεύκου του Αγ. Κωνσταντίνου και η καρατόμηση του πλατάνου επί της οδού Παναγή Τσαλδάρη (κοντά στο Φόρο), αλλά και η αποψίλωση περιοχών, όπως στον Άγιο Θωμά, στο Ψαθάκι, κ.ά.
Στις 13/9/2013 πληροφορήθηκα με έκπληξη ότι στην περιοχή του Παντοκράτορα φυτεύθηκαν 77 φοίνικες.
Ο εισαγόμενος καλλωπιστικός φοίνικας είναι το είδος Phoenix canariensis (κανάριος φοίνικας), που δεν υπάρχει ούτε υπήρχε στο παρελθόν στην ελληνική φύση. Πολλοί τον συγχέουν με το είδος Phoenix theophrastii (φοίνικας του Θεόφραστου) που υπάρχει στο Βάι της Κρήτης και φαίνεται πως στην αρχαιότητα υπήρχε στην Κρήτη και στην Πελοπόννησο. Δεν είναι, λοιπόν, είδος ούτε της τοπικής ούτε και γενικότερα της ελληνικής χλωρίδας. Χάθηκαν, όμως, οι πλάτανοι, τα κωνοφόρα, οι βελανιδιές, τα εσπεριδοειδή και τόσα άλλα είδη δέντρων;
Ο φοίνικας δεσμεύει πολύ μικρό ποσοστό CO2, έχει βραδεία ανάπτυξη και σκιάζει ελάχιστα. Οι φοίνικες όπως και οι αροκάριες προσφέρουν ομορφιά στο τοπίο, ανάλογη εκείνης που προσφέρουν τα αμίλητα όμορφα κορίτσια στις τηλεοπτικές εκπομπές (που ονομάζονται και «γλάστρες»). Δεν έχουν ζωντάνια, δεν δροσίζουν και δεν ξεκουράζουν στον ίσκιο τους, δεν χαϊδεύουν τις αισθήσεις μας με το θρόϊσμα των φύλλων τους. Είναι ψυχροί παρατηρητές, αμέτοχοι στη ζωή και στις δραστηριότητες των κατοίκων. Όπως λένε σκωπτικά οι φυσιολάτρες «πολύ δήμαρχοι θεωρούν ότι οι φοίνικες προσδίδουν στυλ στην περιοχή».
Στη μελέτη του 2006, που παρέλαβε ο ΕΟΤ από τον Δήμο Πρεβέζης, ώστε «μετά από την ανασύνταξή της να προβεί στην κατασκευή του έργου», αναφέρεται στις «Γενικές Κατευθύνσεις»: «κρίνεται ότι είναι απαραίτητη η διαφύλαξη της φυσικότητας της περιοχής ώστε να μην διαταραχθεί το υπάρχον φυσικό τοπίο». Όμως, αργότερα, στην ίδια μελέτη προτείνονται, μεταξύ των άλλων, 21 φοίνικες σχετικά μεγάλου μεγέθους και 18 μικρότεροι, ενώ στον προϋπολογισμό του έργου, ο αριθμός των φοινίκων ανέρχεται σε 29 σε κάθε κατηγορία. Το κόστος κάθε φοίνικα υπολογίζεται στη μελέτη σε 5.000 ευρώ (!) για την πρώτη κατηγορία και σε 3.000 ευρώ (!!) για τη δεύτερη. Συνολικά, δηλαδή, σε (29 x 5.000) + (29 x 3.000) = 232.000 ευρώ (!!)
Η επιλογή των φοινίκων για την περιοχή το 2006 και το υπέρογκο κόστος τους είναι εύλογο να προκαλέσουν έντονους προβληματισμούς και πολλά ερωτήματα. Δεν μιλάω βέβαια για την απαράδεκτη αλλοίωση του τοπίου από αισθητικής απόψεως.
Το 2005 βρέθηκε σε φοινικόδεντρα στη Χερσόνησο του Ηρακλείου της Κρήτης το ξυλοφάγο έντομο Rhynchophorus ferrugineus (κόκκινο σκαθάρι), που κατάγεται από την τροπική κεντρική Ασία. Προφανώς η παρουσία του στην Κρήτη οφείλονταν στην εισαγωγή προσβεβλημένων φοινικόδεντρων μιας και ο φυτοϋγειονομικός έλεγχος στη χώρα μας αντιμετωπίζεται (όπως και σε πολλά άλλα) βάζοντας σφραγίδες. Δυστυχώς, καίτοι υφίσταται νομοθετικό πλαίσιο εισαγωγής φυτών από το 1993 με βάση της οδηγίες της Ε.Ε., η εισαγωγή φυτικού υλικού είναι ουσιαστικά ανεξέλεγκτη. Η ανεξέλεγκτη εισαγωγή φοινίκων συνεχίστηκε ακόμη και μετά από την 377/3.2.2006 ενημέρωση όλων των φυτωριακών επιχειρήσεων από το Υπουργείο Γεωργίας και το από 26/4/2007 έγγραφο του Υπουργείου με το οποίο προτείνονται «μέτρα επείγοντος χαρακτήρα για την προστασία εισόδου και διάδοσης του επιβλαβούς οργανισμού Rhynchophorus ferrugineus σε εφαρμογή σχετικής απόφασης της Ε.Ε.».
Το έντομο R. ferrugineus έχει βαθύ πορτοκαλί χρώμα με μαύρα σχέδια. Εμφανίζεται κυρίως τη θερμή περίοδο και ο βιολογικός του κύκλος διαρκεί 3-4 μήνες. Στην Ελλάδα έχουν παρατηρηθεί ακμαία του εντόμου από τον Μάρτιο έως τον Δεκέμβριο, ενώ τα μέγιστα της προσβολής του είναι τους μήνες Απρίλιο - Μάϊο και Αύγουστο - Νοέμβριο.
Το έντομο ολοκληρώνει όλα τα στάδια του βιολογικού του κύκλου (ωό, προνύμφη, νύμφη, ακμαίο) εντός του φοίνικα. Η προσβολή αρχίζει από την κορυφή του δέντρου στη βάση των νεαρών φύλλων ή από πληγές στα φύλλα και στον κορμό. Κάθε θηλυκό ωοτοκεί περίπου 300 ωά που εκκολάπτονται σε 2-5 ημέρες. Το προνυμφικό στάδιο (σκουλήκι) διαρκεί 1-3 μήνες. Οι προνύμφες μεγέθους μερικών χιλιοστών αρχικά και 5 εκατοστών αργότερα, τρέφονται στις βάσεις των φύλλων και στον κορμό, όπου ανοίγουν στοές μήκους περίπου ενός μέτρου, προσεγγίζοντας την «καρδιά» του δέντρου. Τα προσβεβλημένα φυτά έχουν τη μορφή ομπρέλας, λόγω της καταστροφής της νέας βλάστησης και της κάμψης των παλαιών φύλλων, ακολουθεί η σήψη του κορμού και η ξήρανση του δέντρου. Η νύμφωση διαρκεί 14-21 ημέρες. Τα ακμαία, που έχουν μήκος 3 εκατοστά (μοιάζουν με κατσαρίδες), μπορούν να πετάξουν περίπου 20 χιλιόμετρα και να προσβάλλουν άλλα φοινικόδεντρα. Ας σημειωθεί ότι οι βλάβες γίνονται ορατές 6-12 μήνες μετά από την προσβολή. Η εξάπλωση του εντόμου στην Ελλάδα υπήρξε ταχύτατη, επειδή το έντομο στερείται φυσικών εχθρών. Μετά από την Κρήτη εμφανίστηκε στη Ρόδο, Πελοπόννησο, Αττική και Ήπειρο. Έχει εκτιμηθεί ότι οι προσβολές επεκτείνονται με έναν ρυθμό πολλαπλάσιο του 8 κάθε χρόνο! Στην Αττική μεγάλη καταστροφή έχουν υποστεί οι φοίνικες των περιοχών Ελληνικού, Γλυφάδας και Βουλιαγμένης, οι φοίνικες του κήπου του προεδρικού μεγάρου, οι παλαιοί τεράστιοι φοίνικες του Γεωπονικού Πανεπιστημίου και άλλων περιοχών. Για την καταπολέμηση του εντόμου έχουν χρησιμοποιηθεί μερικά ισχυρά εντομοκτόνα, τα οποία, όμως, δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Έχουν εγκριθεί εντομοκτόνα που περιέχουν τις δραστικές ουσίες thiamethoxan, imidacloprid, abamectin και clothianidin που είναι, όμως, εξόχως μελισσοτοξικές ουσίες (ιδιαίτερα αν οι ψεκασμοί των δέντρων γίνουν χωρίς να έχουν αφαιρεθεί οι ταξιανθίες τους), αλλά και εξαιρετικά επικίνδυνες για τους ανθρώπους, τα πουλιά και τα άλλα ζώα. Ειδικότερα το imidacloprid προκαλεί υποθνησιγόνα συμπτώματα στις μέλισσες που μεταφέρουν το ισχυρό αυτό δηλητήριο στις κυψέλες και από εκεί βέβαια στο μέλι. Ενώ λοιπόν, ΟΛΟΙ ΓΝΩΡΙΖΑΝ από ετών το μεγάλο αυτό πρόβλημα, ΠΟΙΟΙ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ αποφάσισαν εν έτει 2013 να φυτεύσουν φοίνικες στην υπ’ όψιν περιοχή; Ακόμη και οι φυτωριούχοι των μεγάλων φυτωρίων της περιοχής του Μαραθώνα μου είπαν: «Ποιός τρελός φυτεύει σήμερα φοίνικες; Εμείς κοιτάζουμε να τους ξεφορτωθούμε όσο-όσο». Πέραν, λοιπόν, των προηγούμενων ευλόγων ερωτημάτων, προστίθενται και άλλα πολύ πιο σοβαρά που απαιτούν άμεσες απαντήσεις. Συγκεκριμένα: Ποιά ήταν η τιμή αγοράς σήμερα των φοινίκων ανά δέντρο; Ποιός θα πληρώσει τη ζημιά από την πιθανολογούμενη καταστροφή των δέντρων την οποία μετά βεβαιότητας γνώριζαν τουλάχιστον οι ειδικοί;
Υ.Γ. Ζητώ συγγνώμη, αν σας κούρασα με την εκτενή αναφορά μου στο έντομο R. ferrugineus. Αυτό, όμως, κρίθηκε απαραίτητο για να αντιληφθούν οι αναγνώστες της εφημερίδας το μέγεθος του προβλήματος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου