Αρχείο Κονεμένων: ένα σημαντικό οικογενειακό αρχείο του 19ου αιώνα ψηφιοποιείται από το Τμήμα ΓΑΚ Πρέβεζας

Το Τμήμα ΓΑΚ Πρέβεζας (Τμήμα των Γενικών Αρχείων του Κράτους) βρίσκεται στην ευχάριστη θέση να γνωστοποιήσει την ψηφιοποίηση μέρους του αρχείου της οικογένειας Κονεμένου, ενός σημαντικού οικογενειακού αρχείου το οποίο πιστεύουμε θα προσελκύσει το ενδιαφέρον των ερευνητών της ελληνικής πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής ιστορίας κατά τον 19^ο αιώνα.

Για το λόγο αυτό εκφράζουμε τις θερμές μας ευχαριστίες στην κάτοχό του, κα Αγγελική Πέτριτς, άνθρωπο με σημαντική σταδιοδρομία στο εξωτερικό αλλά και με καλλιέργεια και αγάπη προς την Πρέβεζα, καθώς έλκει την καταγωγή της από τις πρεβεζάνικες οικογένειες Σκέφερη και Κονεμένου.

Τα ονόματα των παραπάνω οικογενειών είναι πασίγνωστα σε κάθε μελετητή της τοπικής ιστορίας. Θυμίζουμε ότι το 1912 δύο μέλη των οικογενειών αυτών, ο Δημήτριος Σκέφερης ως πρόξενος της Ρωσίας και ο Καίσαρας Κονεμένος ως πρόξενος της Αγγλίας, διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στην απελευθέρωση της Πρέβεζας και την παράδοση της οθωμανικής φρουράς. Σύζυγος του Δημητρίου Σκέφερη ήταν η Πηνελόπη Κονεμένου, κόρη του Περικλή Κονεμένου (που είχε διατελέσει υποπρόξενος της Γαλλίας στην πόλη) και ανιψιά του Γεωργίου Κονεμένου Βέη (που σταδιοδρόμησε ως διπλωμάτης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, υπηρετώντας μάλιστα για ένα διάστημα και ως τοποτηρητής στην Ηγεμονία της Σάμου). Ο Καίσαρας Κονεμένος, δεύτερος ξάδελφος της Πηνελόπης, ήταν γιος του γνωστού λογοτέχνη και δημοτικιστή Νικολάου και εγγονός του Σπυρίδωνος Κονεμένου (που είχε διατελέσει πρόξενος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στην Κέρκυρα).

Η ενδεχομένως κουραστική παράθεση των παραπάνω ονομάτων και συγγενικών σχέσεων έχει ως μοναδικό στόχο να υποψιάσει τον ενδιαφερόμενο ερευνητή για το περιεχόμενο του αρχείου και για τα πρόσωπα στα οποία μπορεί να αφορά. Το τμήμα του αρχείου που τέθηκε υπόψη μας περιλαμβάνει κυρίως επιστολές που έλαβαν ο Περικλής Κονεμένος και ο πατέρας του Ανδρέας από τον αδελφό του τελευταίου Σπυρίδωνα. Ωστόσο, υπάρχουν και κάποιες λιγότερες επιστολές από άλλα συγγενικά πρόσωπα.

Για να γίνει κατανοητό το είδος αλλά και η σημασία των πληροφοριών που μπορεί να εντοπιστούν στην αλληλογραφία προσώπων που είχαν ενεργή δημόσια ζωή και αξιώματα, θα παραθέσουμε μια χαρακτηριστική περίπτωση με πρεβεζάνικο ενδιαφέρον. 

Σε επιστολή που συντάχθηκε στην Κέρκυρα στις 19/31-7-1852, ο Σπυρίδων Κονεμένος ενημερώνει τον αδελφό του Ανδρέα σχετικά με τον διορισμό υποπροξένου της Αυστρίας στην Πρέβεζα και για τον προγραμματισμό της Αυστρίας να δρομολογήσει ατμόπλοιο στη γραμμή Τεργέστη - Πρέβεζα. Πιο συγκεκριμένα αναφέρει:

«Εδιορίσθη εις Πρέβεζαν υποπρόξενος αυστριακός με 200 τάλλαρα μισθόν τον χρόνον. Αυτός ανεχώρησεν προ τινών ημερών δια εκεί και με αυτόν έστειλλα το γράμμα σου προς τον Παρούσην. Είναι από την Δαλματίαν, κάτοικος όμως προ πολλών χρόνων εις Τριέστιον. Έχει και οικογένειαν, συμβίαν και ένα παιδί. Με βεβαιώνει ότι το ερχάμενον έτος θέλει διαπλέει ατμοκίνητον αυστριακόν εκ Τριέστε εις Πρέβεζα δηλαδή εις δύω λιμένες της Δαλματίας και τρεις λιμένες της Τουρκίας, Δουράτζο, Αυλώνα και Πρέβεζα απερνώντας και από Κορφούς και έπειτα από Πρέβεζαν επιστρέφει από τους ιδίους λιμένας δια Τεργέστη. Αυτός φαίνεται (με τον οποίον ομίλησα) θα κάμη και τον έμπορον, και αφ ου το ατμοκίνητον κάμει τα ταξίδια του, θέλει είναι και αγγέντης αυτού. Ομιλεί τα γραικικά εξαίρετα και νομίζω και είναι ορθόδοξος τη θρησκεία». 

Το ψηφιοποιηθέν υλικό καλύπτει κυρίως την περίοδο 1831-1861, ωστόσο υπάρχουν και ελάχιστα παλαιότερα έγγραφα. Οι ερευνητές θα μπορούν να έχουν πλήρη πρόσβαση στο υλικό ενώ το γεγονός ότι έχει ψηφιοποιηθεί διευκολύνει και την εξ αποστάσεως μελέτη του. Στο σημείο αυτό πρέπει να εκφράσουμε για άλλη μια φορά τις ευχαριστίες μας στην κα Πέτριτς η οποία αντιλαμβανόμενη τη σημασία του αρχείου, έδωσε τη δυνατότητα της ερευνητικής ανάδειξης και αξιοποίησής του, σε αντίθεση με άλλες, ευτυχώς λίγες, περιπτώσεις, που αντιμετωπίζουν φοβικά και με στενόμυαλη λογική την επιθυμία των ερευνητών να έχουν πρόσβαση σε αρχειακό υλικό που δεν βρίσκεται σε δημόσιους φορείς.

Κλείνοντας, εκφράζουμε την ελπίδα ότι και άλλοι συμπολίτες μας θα ακολουθήσουν το αξιέπαινο παράδειγμα της δωρήτριας. Θυμίζουμε ότι το Τμήμα ΓΑΚ Πρέβεζας δέχεται ιδιωτικά αρχειακά τεκμήρια (ιστορικά έγγραφα, βιβλία ή φωτογραφίες) τα οποία μπορούν είτε να παραδοθούν στην πρωτότυπή τους μορφή για φύλαξη στην υπηρεσία μας είτε να δοθούν προσωρινά για ψηφιοποίηση ώστε κατόπιν να επιστραφούν στους ιδιοκτήτες τους.