Ημερίδα Τμήματος Πρέβεζας Συλλόγου Αρχιτεκτόνων με θέμα: Πώς σώζουμε ένα κάστρο

Πώς σώζουμε ένα κάστρο. Μέθοδοι και πρακτικές αποκατάστασης και επανάχρησης με αφορμή το κάστρο του Παντοκράτορα.

" Ανοιχτό κάλεσμα

Επιστημονική ημερίδα Τμήματος Πρέβεζας ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ με θέμα:

Πώς σώζουμε ένα κάστρο. Μέθοδοι και πρακτικές αποκατάστασης και επανάχρησης με αφορμή το κάστρο του Παντοκράτορα.

Σάββατο 8 Φεβρουαρίου - 18.00 - Δημοτική Πινακοθήκη Γ. Μόραλης

Σημαντικό χαρακτηριστικό της πόλης Πρέβεζας είναι ο μεγάλος αριθμός οχυρωματικών μνημείων του 18ου και 19ου αι. τα οποία έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη και διαμόρφωσή του αστικού ιστού της. Πέραν από μνημεία και τοπόσημα αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία της καθημερινότητας των κατοίκων και επισκεπτών.

Αφορμή για την ημερίδα αποτελεί, ένα εξ αυτών, το κάστρο του Παντοκράτορα. Αποτελεί οχυρωματικό έργο του 19ου αιώνα, κατασκευασμένο σε στρατηγική θέση στην είσοδο του Αμβρακικού κόλπου. Είναι χαρακτηρισμένο “ιστορικό διατηρητέο μνημείο” από το 1982 και βρίσκεται υπό την προστασία του Υπουργείου Πολιτισμού.

Το κάστρο Παντοκράτορα λόγο εγκατάλειψης βρίσκεται σήμερα στην πιο επιβαρυμένη κατάσταση της ιστορίας του. Ως Τμήμα Πρέβεζας ΣΑΔΑΣ- ΠΕΑ έχουμε συστηματικά ασχοληθεί με το μνημείο από το Σεπτέμβριο του 2024. Στο διάστημα που μεσολάβησε επιχειρήσαμε να αναδείξουμε τη σημασία του εν λόγω φρουριακού συνόλου αλλά και την ανάγκη άμεσων ενεργειών διάσωσης, συντήρησης και αποκατάστασης του.

Το κάστρο παραχωρήθηκε στο Δήμο το 1996 με σκοπό τη δημιουργία χώρου πολιτισμικών εκδηλώσεων. Ο χώρος φιλοξένησε για δεκαετίες πολιτιστικά δρώμενα, συναυλίες και θεατρικές παραστάσεις. Εν τη απουσία συνεχούς- τακτικής συντήρησης το 2017, ο χώρος κρίθηκε μη ασφαλής λόγω της εκτεταμένης και συνεχούς φθοράς του. Έτσι, απαγορεύτηκε κάθε χρήση καθώς και η είσοδος στο εσωτερικό του. Οι πρόσφατες καταρρεύσεις των τοιχοποιιών επιβεβαιώνουν ότι η όποια καθυστέρηση σε ανάληψη σωστικών ενεργειών μπορεί να προκαλέσει μη αναστρέψιμες βλάβες στο μνημείο. Η ανάγκη προστασίας του Κάστρου του Παντοκράτορα είναι επιτακτική.

Η επιστημονική ημερίδα έχει στόχο να αποσαφηνίσει τα βήματα και τις ενέργειες που απαιτούνται για την ορθή προσέγγιση του ζητήματος της αποκατάστασης και επανάχρησης του μνημείου. Πιο συγκεκριμένα θα αναπτυχθούν:

- η τεκμηρίωση του μνημείου και του ιστορικού-πολιτισμικού πλούτου που αυτό φέρει ως αρχιτεκτόνημα - οχυρωματικό έργο, σε σχέση με τις εξελίξεις της επάκτιας άμυνας στα χρόνια του πυροβολικού (τέλη 15ου-τέλη 19ου αι.),

- η παθολογία του κάστρου καθώς και μεθόδων για την αποκατάσταση του,

- πρακτικές εφαρμογές, μέσα από την μελέτη υλικών για τη συντήρηση και προστασία των κάστρων,

- η σημασία της επανάχρησης και της λειτουργικής επανένταξής με ενεργό ρόλο στην καθημερινότητα των πολιτών,

- η διερεύνηση του ρόλου των οχυρωματικών μνημείων στον πολεοδομικό ιστό της Πρέβεζας και τις δυνατότητες αξιοποίησής τους στο σύνολό τους.

Σκοπός της ημερίδας είναι τελικά η ενεργοποίηση των αρμόδιων φορέων Δήμου Πρέβεζας και Υπουργείου Πολιτισμού, ώστε να αναλάβουν άμεσα δράση, αξιοποιώντας την σωρευμένη επιστημονική γνώση και την τεχνική εμπειρία.

Η πόλη της Πρέβεζας έχει διαπιστωμένη έλλειψη σε δημόσιους πολυλειτουργικούς πολιτιστικούς χώρους. Η ανάδειξη του κάστρου του Παντοκράτορα σε χώρο πολιτισμού, μπορεί να καλύψει αυτή την έλλειψη, αποκαθιστώντας για τις επόμενες γενιές ένα διατηρητέο μνημείο, αναπόσπαστο τμήμα της ιστορίας της ευρύτερης περιοχής.

Ανακοινώσεις από τους/ις:

• Αρακαδάκη Μαρία, Αρχιτέκτονα Μηχ., τ. Καθηγήτρια Τμ. Αρχιτεκτόνων Μηχ. ΑΠΘ

• Σαρρή Ελισάβετ, Αρχιτέκτονα Μηχ. MSc, μέλος Τμ. Πρέβεζας ΣΑΔΑΣ- ΠΕΑ

• Στεφανίδου Μαρία, Γεωλόγο & Πολιτικό Μηχ., Καθηγήτρια Τμ. Πολιτικών Μηχ. ΑΠΘ

• Ανδρίτσο Θάνο, Αρχιτέκτονα Μηχ. - Πολεοδόμο, Υπ. Διδάκτορα ΕΜΠ

Με την ολοκλήρωση των ανακοινώσεων θα ακολουθήσει συζήτηση.

Το τμήμα Πρέβεζας ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ προσκαλεί όλους τους δημόσιους φορείς, επιστημονικούς και πολιτιστικούς συλλόγους καθώς και τους/ις ενεργούς/ες πολίτες να συμμετέχουν στην ημερίδα, το Σάββατο 8 Φεβρουαρίου στις 18.00 στην Δημοτική Πινακοθήκη Γ. Μόραλης."