Μονάδες βιοαερίου: Έως 193 ευρώ ανά MWh το περιβαλλοντικό όφελος από την αξιοποίηση των οργανικών αποβλήτων

«Χώρος» για 3πλασιο χαρτοφυλάκιο έργων

Διπλή περιβαλλοντική αποστολή επιτελούν οι μονάδες βιοαερίου, καθώς όχι μόνο παράγουν «πράσινη» ενέργεια, αλλά και διαχειρίζονται εκατομμύρια τόνους οργανικών αποβλήτων, που σε διαφορετική περίπτωση θα κατέληγαν σε χωράφια, ποτάμια, ρέματα και υπόγεια ύδατα. Αυτός ο διττός ρόλος της συγκεκριμένης τεχνολογίας τη διαφοροποιεί από τις υπόλοιπες ανανεώσιμες πηγές, αφού δεν ενισχύει μόνο το «πράσινο» αποτύπωμα του ενεργειακού συστήματος, αλλά και αποτρέπει μαζική περιβαλλοντική ρύπανση. 

Είναι ενδεικτικό ότι το χαρτοφυλάκιο των περίπου 170 MW συνολικής ισχύος έργων που  υπάρχουν στη χώρα μας επεξεργάζεται 4 εκατ. κυβικά μέτρα οργανικών αποβλήτων ετησίως (ζωικά κατάλοιπα, απόβλητα τροφίμων, λύματα, υποπροϊόντα γεωργίας) ή αλλιώς 500 τόνους αποβλήτων την ώρα. Σύμφωνα με μελέτες, κάθε Μεγαβατώρα ηλεκτρικής ενέργειας από βιοαέριο ενσωματώνει ένα όφελος 12–140 ευρώ (ανάλογα με το μέγεθος και τον τύπο της μονάδας), λόγω της διαχείρισης της οργανικής «πρώτης ύλης». 

Επίσης, αντί να αποτελέσουν μία «περιβαλλοντική βόμβα», τα οργανικά απόβλητα αξιοποιούνται για να αντικατασταθούν εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα. Από τη μείωση των εισαγωγών, υπολογίζεται ότι προκύπτει ένα επιπλέον «κέρδος» 32–53 ευρώ ανά Μεγαβατώρα. Επομένως, με οικονομικούς όρους το περιβαλλοντικό όφελος μίας μονάδας βιοαερίου φτάνει έως και τα 193 ευρώ ανά MWh.  

Επιβάρυνση αντί αμοιβής για την εξασφάλιση αποβλήτων 

Με τον τρόπο με τον οποίο αμείβονται οι μονάδες βιοαερίου στη χώρα μας -δηλαδή αποκλειστικά μέσω της εγγυημένης τιμής για την ηλεκτρική ενέργεια που παράγουν- τα οφέλη που αναλύθηκαν παραπάνω θα έπρεπε κανονικά να ενσωματώνονται στην «ταρίφα» για κάθε παραγόμενη Μεγαβατώρα. Όπως είναι φυσικό, με την ίδια «ταρίφα» θα έπρεπε να καλύπτεται και τα υπόλοιπα κόστη των μονάδων – όπως το κόστος λειτουργίας, μία παράμετρο στην οποία το βιοαέριο διαφοροποιείται από τις υπόλοιπες ΑΠΕ. 

Ο λόγος είναι πως οι «πράσινες» μονάδες των υπόλοιπων τεχνολογιών έχουν σχεδόν μηδενικό οριακό κόστος – δηλαδή πρακτικά λειτουργούν χωρίς δαπάνη του παραγωγού. Για μία μονάδα βιοαερίου, ωστόσο, τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά. Στην περίπτωση της χώρας μας, μάλιστα, ένας σημαντικός λόγος για τα αυξημένη κόστη λειτουργίας είναι πως οι ιδιοκτήτες των μονάδων επιβαρύνονται οι ίδιοι με την εξεύρεση της πρώτης ύλης. 

Κι αυτό γιατί στην Ελλάδα δεν έχει θεσπιστεί κάποιο πλαίσιο αμοιβής για την επεξεργασία των βιοαποβλήτων – επομένως, για παράδειγμα, οι κάτοχοι των μονάδων καταβάλλουν οι ίδιοι το κόστος μεταφοράς των κτηνοτροφικών και αγροτικών αποβλήτων. Αντίθετα, σε μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες, αγροτικές, κτηνοτροφικές μονάδες και ελαιοτριβεία καταρτίζουν συμφωνίες με τους σταθμούς βιοαερίου, καταβάλλοντας τα λεγόμενα gate fees, για τη διαχείριση των αποβλήτων τους. Εναλλακτικά, οι μονάδες βιοαερίου ενισχύονται με ένα ετήσιο ποσό από το κράτος, αν αποδεδειγμένα διαχειρίζονται οργανικά απόβλητα (π.χ. στη Γαλλία).  

Η οικονομική βιωσιμότητα «κλειδί» για μεγαλύτερο «φρένο» στα απόβλητα 

Όπως φαίνεται από τα παραπάνω, η «ταρίφα» για κάθε παραγόμενη Μεγαβατώρα είναι η αποκλειστική -και επομένως απόλυτα κρίσιμη- παράμετρος ώστε οι υφιστάμενες μονάδες βιοαερίου να συνεχίσουν να αποτελούν «ανάχωμα» σε μία σημαντική απειλή για περιβάλλον. 

Μάλιστα, εκτός την αποφυγή μόλυνσης του υδροφόρου ορίζοντα και της δημιουργίας εστιών δυσοσμίας και ασθενειών κοντά σε αγροτικές και ημιαστικές περιοχές, η επεξεργασία 4 εκατ. κυβικών μέτρων οργανικών αποβλήτων ετησίως αποτρέπει την έκλυση σημαντικών ποσοτήτων μεθανίου στην ατμόσφαιρα – το οποίο είναι 25 φορές ισχυρότερο από το CO2 στην επιβάρυνση του φαινομένου του θερμοκηπίου. 

Εξίσου σημαντικό είναι όμως ότι η οικονομική βιωσιμότητα του κλάδου αποτελεί προαπαιτούμενο για τη δημιουργία ακόμη περισσότερων μονάδων. Επίσης αποτελεί προαπαιτούμενο για τη δημιουργία και των πρώτων εγκαταστάσεων παραγωγής βιομεθανίου, οι οποίες θα προέλθουν από την αναβάθμιση υφιστάμενων μονάδων βιοαερίου. «Χώρο» για νέες επενδύσεις ανοίγουν οι πάνω από 18 εκατ. τόνοι ζωικών αποβλήτων ετησίως, που συνεχίζουν να απορρίπτονται ανεξέλεγκτα ανά την επικράτεια, από μονάδες όπως βουστάσια, χοιροστάσια, πτηνοτροφεία, και μονάδες μεταποίησης γάλακτος.  

Επενδύσεις υψηλής εγχώριας προστιθέμενης αξίας 

Το απόθεμα αυτό σε βιοαπόβλητα θα μπορούσε να υπερτριπλασιάσει την εγκατεστημένη ισχύ μονάδων βιοαερίου – βιομεθανίου στη χώρα μας. Αν εξασφαλιστούν οι συνθήκες οικονομικά  υγιούς λειτουργίας της αγοράς, αυτό θα σημαίνει επιπλέον επενδύσεις εκατομμυρίων ευρώ, που θα στηρίξουν τις τοπικές οικονομίες. 

Εξάλλου, ο κλάδος του βιοαερίου έχει υψηλή εγχώρια προστιθέμενη αξία, καθώς πρόκειται για τη μόνη τεχνολογία που ΑΠΕ που απασχολεί μόνιμο προσωπικό με υψηλές αμοιβές. Το προσωπικό αυτό προέρχεται από πόλεις και χωριά κοντά στις μονάδες, ενώ οι υπηρεσίες που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία των σταθμών (συντηρήσεις, μεταφορές, αγροτική παραγωγή) παρέχονται από την τοπική κοινωνία. 

Παράλληλα με την τοπική, οι επενδύσεις έχουν πολλαπλασιαστική αξία συνολικά για την εθνική οικονομία, καθώς κατά την κατασκευή των μονάδων τα υλικά και οι υπηρεσίες προέρχονται από ελληνικές εταιρείες, με τα κεφάλαια να μην καταλήγουν αποκλειστικά σε χώρες του εξωτερικού, ως εισαγωγή ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού.

Τμήμα του αγροτοκτηνοτροφικού οικοσυστήματος 

Το βιοαέριο ξεχωρίζει όμως και για τα οφέλη που προσφέρει στο ηλεκτρικό σύστημα, καθώς τα έργα του κλάδου αποτελούν μονάδες βάσης, χάρις στη συνεχή και αδιάλειπτη λειτουργία τους -24 ώρες, 7 ημέρες την εβδομάδα- αλλά και στα ποιοτικά χαρακτηριστικά της ηλεκτροπαραγωγής τους. Επίσης, λειτουργούν σαν αποθήκες ενέργειας, αφού τα αεριοφυλάκια μπορούν να αποθηκεύσουν προσωρινά μεθάνιο έτοιμο να καεί και να παραγάγει ενέργεια όταν τη χρειάζεται το ηλεκτρικό σύστημα, συμβάλλοντας στην ευστάθεια του. 

Κρίσιμο είναι επίσης ότι εκτός από την περιβαλλοντική διαχείριση των αποβλήτων, συμβάλλουν στην ανακύκλωση θρεπτικών ουσιών, αποτελώντας επομένως τμήμα του αγροτοκτηνοτροφικού οικοσυστήματος. Εκτός από την ηλεκτρική ενέργεια, παράγωγο της διεργασίας στις μονάδες βιοαερίου είναι το χωνεμένο εδαφοβελτιωτικό, που χαρακτηρίζεται και ως λίπασμα λόγω της περιεκτικότητας του σε άζωτο, φωσφόρο, οργανική ύλη, αμινοξέα αλλά και ιχνοστοιχεία απαραίτητα στις καλλιέργειες των φυτών. 

Επομένως, το χωνεμένο κλάσμα, συμβάλλει στην μερική απεξάρτηση της αγροτικής παραγωγής σε λιπάσματα που παράγονται από ορυκτά καύσιμα, συντελώντας και στη μείωση του κόστους παραγωγής. Κατά συνέπεια, όσο δεν αξιοποιούνται τα οργανικά απόβλητα στο μέγιστο βαθμό, τόσο οι αγρότες θα συνεχίζουν να εξαρτώνται από χημικά λιπάσματα.   

Καταλήγοντας, οι σταθμοί βιοαερίου-αυτά τα πράσινα εργαστήρια επεξεργασίας οργανικών αποβλήτων- όχι μόνο πρέπει να επιβιώσουν, αλλά και να αυξήσουν τη διαχειριστική τους ικανότητα. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να αποτελέσουν προτεραιότητα της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΝ.  

 

energy press