Εναλλακτικά συστήματα επικοινωνίας είναι αυτά στα οποία χρησιμοποιούνται τρόποι επικοινωνίας πέρα από τους συνηθισμένους (προφορική ομιλία, νοηματική γλώσσα, γραπτός λόγος).
Τα εναλλακτικά συστήματα επικοινωνίας στηρίζονται στην οπτική επικοινωνία και γι αυτό το λόγο χρησιμοποιούν εικόνες , σύμβολα ή μικρά αντικείμενα .
Τα πιο γνωστά προγράμματα που χρησιμοποιούνται στην εκπαίδευση ατόμων με επικοινωνιακές διαταραχές είναι το γλωσσικό πρόγραμμα ΜΑΚΑΤΟΝ και το Picture Exchange Communication System (PECS).
PECS (Picture Exchanging Communication System – Σύστημα Επικοινωνίας μέσω ανταλλαγής εικόνων)
Το σύστημα επικοινωνίας μέσω ανταλλαγής εικόνων (PECS) αναπτύχθηκε το 1895, από τους Α. Bondy και L. Frost αρχικά, για παιδιά προσχολικής ηλικίας με διαταραχές αυτιστικού φάσματος και άλλες διαταραχές κοινωνικοποίησης και επικοινωνίας που δεν έχουν λειτουργικό ή κοινωνικά αποδεκτό λόγο. Αργότερα επεκτάθηκε και πλέον χρησιμοποιείται και σε περιπτώσεις ενηλίκων που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού ή παρουσιάζουν άλλες διαταραχές επικοινωνίας.
Είναι ένα σύστημα επικοινωνίας με εικόνες που χρησιμοποιείται σε διαφορετικά περιβάλλοντα και στόχο έχει την παροχή ικανότητας επικοινωνίας στο άτομο που το χρησιμοποιεί και κατ’ επέκταση την αυτονομία του και την ένταξή του στο κοινωνικό σύνολο.
Το πρωτόκολλο του PECS έχει βασιστεί στην έρευνα και την πρακτική εφαρμογή των αρχών της Εφαρμοσμένης Ανάλυσης της Συμπεριφοράς (Applied Behavior Analysis – ABA). Εξελίσσεται παράλληλα με την τυπική ανάπτυξη της γλώσσας, με την έννοια ότι πρώτα
διδάσκει στο παιδί πώς να αλληλεπιδράσει ή ποιες είναι οι βασικές αρχές επικοινωνίας και αργότερα την επικοινωνία μέσω συγκεκριμένων μηνυμάτων, τα οποία εμπλουτίζονται μέσω συνδυασμού εικόνων με διάφορες γραμματικές δομές, με σημασιολογικές σχέσεις και λειτουργίες επικοινωνίας.
Το πιο σημαντικό που αποκομίζει το άτομο με διαταραχές στην επικοινωνία είναι ότι κατανοεί τη σπουδαιότητά του «επικοινωνώ» και αρχίζει για εκείνον να γίνεται σημαντικό το άτομο με το οποίο επικοινωνεί και όχι το επιθυμητό αντικείμενο μόνο. Επίσης, ΔΕΝ αποτελεί ανασταλτικός παράγοντας για την ανάπτυξη της ομιλίας. Μαζί με τις εικόνες υπάρχει και προφορική αναφορά στις λέξεις, οπότε όταν είναι έτοιμο το παιδί ή ο ενήλικας την επικοινωνία να την συνοδεύσει με ομιλία, του έχουν δοθεί ήδη τα εφόδια να το εξελίξει. Στα κέντρα μας χρησιμοποιούμε το PECS τα τελευταία πέντε χρόνια και έχει βοηθήσει πολλά παιδιά, αλλά και ενήλικες με δυσκολίες στην επικοινωνία και το λόγο.
* Makaton
Το λεξιλόγιο Makaton αναπτύχθηκε το 1972 από τη Βρετανίδα λογοπεδικό Margaret Walker. Αποτελούσε το πρακτικό μέρος ενός προγράμματος έρευνας και σκοπό είχε να ανεφοδιάσει με κάποιο μέσο επικοινωνίας ενήλικους τροφίμους ενός ιδρύματος, οι οποίοι ήταν κωφοί και παρουσίαζαν σοβαρές μαθησιακές δυσκολίες (νοητική υστέρηση).1
Πρόκειται για ένα γλωσσικό πρόγραμμα που ενθαρρύνει την ανάπτυξη γλωσσικών δεξιοτήτων και συμβάλλει στην εκμάθηση της διαδικασίας γραφής και ανάγνωσης. Επίσης, το Makaton δίνει την ευκαιρία ανάπτυξης ομιλίας, αυξάνει τον ήδη υπάρχοντα λόγο και δρα σα μηχανισμός που επιτρέπει στο άτομο να κάνει ή και να ασκήσει τις επιλογές του. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί από παιδιά και ενήλικες που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού και από άτομα με δυσκολίες στην επικοινωνία.
Στα κέντρα μας χρησιμοποιούμε το Makaton και έχει βοηθήσει πάρα πολλά παιδιά, με δυσκολίες στην επικοινωνία και το λόγο. Η χρήση συμβόλων σε συνδυασμό με τις χειρονομίες βοηθούν στην αποτελεσματικότερη επικοινωνία, στην αύξηση λεξιλογίου και στο να βελτιωθεί η δομή του λόγου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου