“Λιμάνι της Πρέβεζας. Προοπτικές ανάπτυξης σε σχέση με τη λειτουργία του παραδοσιακού κέντρου της πόλης- προτάσεις εφαρμογής”

Στο πλαίσιο της πετυχημένης ημερίδας που είχε πραγματοποίησε το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας στις 14 Φλεβάρη 2009 στη Πρέβεζα, με θέμα «Νέα λιμάνια στα ιστορικά κέντρα των πόλεων.. - Το λιμάνι της Πρέβεζας», το τμήμα Ηπείρου - Νομαρχιακή Επιτροπή Πρέβεζας είχε παρουσιάσει μια σπουδαία τεχνική έκθεση - μελέτη την οποία το PrevezaBest βρήκε και σας την παρουσιάζει αυτούσια.

Την ομάδα εργασίας που συνέταξε τη μελέτη αποτελούνταν από τον Σπύρο Κανιώρη ( Μηχανολόγος Μηχανικός), την Έρη Λαχανά (Αρχιτέκτων Μηχανικός) και τον Γιώργο Λογοθέτη ( Πολιτικός Μηχανικός)

Στα συμπεράσματα το τεχνικό επιμελητήριο Ελλάδας μεταξύ άλλων αναφέρει  ότι η μεταφορά του εμπορικού τμήματος του λιμένα σε άλλη θέση, απομακρυσμένη από το παραλιακό μέτωπο της πόλης και το στόμιο του Αμβρακικού Κόλπου, αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την ανάπτυξη της Πρέβεζας και της ευρύτερης περιοχής. 

"Κάθε προσπάθεια βελτίωσης του εμπορικού τμήματος στο υφιστάμενο λιμάνι θα επιφέρει υποβάθμιση της τουριστικής ανάπτυξης και των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της περιοχής και ακύρωση κάθε δυνατότητας υγιούς, εύρυθμης και βιώσιμης λειτουργίας της πόλης της Πρέβεζας".  

“Λιμάνι της Πρέβεζας. Προοπτικές ανάπτυξης σε σχέση με τη λειτουργία του παραδοσιακού κέντρου της πόλης- προτάσεις εφαρμογής”

Μια από τις χρόνιες εκκρεμότητες που το ΤΕΕ από χρόνια είχε δεσμευθεί ότι θα ασχοληθεί, σήμερα γίνεται πραγματικότητα.

Το λιμάνι της Πρέβεζας παρότι γενικά υπολειτουργεί, δεν παύει να αποτελεί ισχυρότατο πόλο επιρροής στην εξέλιξη και ανάπτυξη της πόλης της Πρέβεζας , αφού με το μέγεθος του-δεσπόζει στο πιο ενδιαφέρον κομμάτι της, το ιστορικό και παραδοσιακό της κέντρο.

Ένα κέντρο που μετά τα έργα ανάπλασης του (πεζοδρομήσεις κλπ), έχει αναβαθμιστεί σε μοναδικό χώρο δράσης, ψυχαγωγίας, διασκέδασης των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής Ηπείρου, Λευκάδας και Αιτωλοακαρνανίας, αλλά και ασφυκτιά ανάμεσα σε δύο περιοχές λιμάνια με τις ανάμικτες χρήσεις

Το λιμάνι απεναντίας υποβαθμισμένο εξαιρείται από κάθε μορφή ανάπτυξης καθόσον μετά τη κατασκευή του (1968) ελάχιστα έχουν γίνει.

Ας δούμε όμως τους λόγους που φτάσαμε ως εδώ και τι μπορούμε να κάνουμε από εδώ και πέρα.

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ 

“Λιμάνι της Πρέβεζας. Προοπτικές ανάπτυξης λειτουργία του παραδοσιακού κέντρου της πόλης-προτάσεις εφαρμογής”.

ΙΣΤΟΡΙΚΟ

To λιμάνι της Πρέβεζας στις αρχές του αιώνα που μας πέρασε, αφού δρόμοι προς νότο δεν υπήρχαν, ήταν το μοναδικό επιβατηγό και εμπορικό λιμάνι της περιοχής.

Γύρω στο 1960 μετατράπηκε καθαρά σε εμπορικό λιμάνι, και σήμερα έχει μικτή χρήση εμπορικών και τουριστικών δραστηριοτήτων.

Το νέο λιμάνι της Πρέβεζας κατασκευάστηκε το 1968 με σκοπό να παίξει το ρόλο της δυτικής πύλης της χώρας μας στις μεταφορές και συγκεκριμένα «ως μεταφορικής πύλης εξαγωγής των προϊόντων της Δυτικής Μακεδονίας και Ηπείρου και μεταφοράς τούτων δι αυτοκινήτων-ψυγείων προς την Δυτικήν και Κεντρικήν Ευρώπην». Ρόλο που τελικά δεν έπαιξε ποτέ, επειδή (ορθώς) προκρίθηκε τελικά η αναβάθμιση του λιμένα Ηγουμενίτσας.

Κατασκευάστηκε για να εξάγει κυρίως γεωργικά προϊόντα και κατέληξε να μην εξάγει σχεδόν τίποτε και να εισάγει μόνο χύδην ζωοτροφές και λίγη ξυλεία.

Από τα σχέδια του χωροταξικού του 1973 φαίνονται οι χρήσεις του εμπορικού λιμανιού, ενός κλειστού χώρου με λιμεναρχείο, κλειστά υπόστεγα, χώρους φύλαξης εμπορευμάτων, υπαίθριες αποθηκεύσεις , τελωνείο, συνεργείο, παρκινγκ φορτηγών, περίπτερο αναψυχής, χώρος περιπάτου κλπ. Φυσικά το σχέδιο δεν υλοποιήθηκε.

Από τότε όμως μέχρι σήμερα δεσπόζει στη καρδιά της παλιάς πόλης ένας τεράστιος χερσαίος όγκος 72 στρεμμάτων 

ΌΠΟΥ:

• Ένα μέρος χρησιμοποιείται οαν εμπορικό λιμάνι για το εμπόριο σόγιας, καλαμποκιού, ξυλείας κλπ με προβλήματα σημαντικά ρύπανσης σκόνης για τη πόλη ανάλογα με τους ανέμους.

•  Ένα μέρος καταλαμβάνει το τελωνείο Πρέβεζας με νεόδμητο κτίριο 200μ2 και υπαίθρια αποθήκη για αυτοκίνητα, κατασχεμένα κλπ.

•   Υπάρχει ένα κτίριο 150μ2 για τους εργαζόμενους «ο οίκος του ναύτη»

• Σε μεγάλη έκταση είναι εγκαταλειμμένοι τσιμεντένιοι ογκόλιθοι (μπλόκια), από τα έργα επέκτασης εκβάθυνσης της ανατολικής προβλήτας που δεν ολοκληρώθηκε λόγω ενδιάμεσων προσφυγών στο ΣΤΕ, αλλά παρά την διευθέτηση της εκκρεμότητας σήμερα κανείς δεν ασχολείται για την ολοκλήρωση των έργων.

•      Ένα αρκετά μεγάλο τμήμα χρησιμοποιείται για παρκινγκ της πόλης

•      Στο υπόλοιπο τμήμα γίνονται χρήσεις περιφερόμενων τσιρκων για καλοκαίρι και παρκινγκ φορτηγών κλπ.

•      Στο εσωτερικό του νέου λιμανιού υπάρχει ημιτελής μαρίνα χωρητικότητας 261 τουριστικών σκαφών.

•      Έχει 6 θέσεις κρουαζιερόπλοιων με παροχές μόνο σε νερό, ηλεκτρικό, πρόσδεση.Ολοκληρώθηκε πρόσφατα στο βόρειο τμήμα του λιμανιού αλιευτικό καταφύγιο 350 θέσεων. Με την αρ.Τ/481/2-5-1996 (ΦΕΚ387Β/27-5-96) εγκρίνεται η χωροθέτηση του Τουριστικού λιμένα στο λιμάνι της Πρέβεζας για τη κατασκευή της μαρίνας και των χερσαίων εγκαταστάσεων.

    Αφού δηλαδή οριστικά και αμετάκλητα, δεν μπορούσε να εξελιχθεί σε εμπορικό λιμάνι όπως αρχικά είχε σχεδιασθεί, προχώρησε η φάση μετατροπής του εσωτερικού λιμενίσκου σε μαρίνα. Έτσι τα αρχικά σχέδια που ποτέ δεν υλοποιήθηκαν, τροποποιούνται και σχεδιάζεται η χωροθέτηση του τουριστικού λιμένα, χωρίς να διερευνηθεί η συμβατότητα των δραστηριοτήτων δηλαδή του εμπορικού και τουριστικού λιμανιού στον ίδιο χώρo. Πρόσφατα με τη νέα διαβάθμιση χαρακτηρισμού των λιμανιών, το λιμάνι της Πρέβεζας και άλλα 16 λιμάνια, χαρακτηρίστηκε λιμένας εθνικής σημασίας (ΚΥΑ αριθμ. Απόφασης.8315.2/02/07).Σήμερα η διαχείριση του λιμανιού ασκείται από το Λιμενικό Ταμείο Πρέβεζας και εκκρεμεί η εκχώρηση της μαρίνας σε ιδιώτες μετά από δημοπρασία που διενεργήθηκε.Επίσης ο Δήμος Πρέβεζας έχει υποβάλλει αίτημα για τη δημιουργία Δημοτικού Λιμενικού ταμείου ώστε να περιέλθει η διαχείριση σε αυτόν. Επίπλέον το πεζοδρομημένο τμήμα του παλιού λιμανιού κατά μήκος της προκυμαίας που έχει κατασκευάσει ο δήμος και αποτελεί συνέχεια του ιστορικού κέντρου και της πόλης ανήκει στο Λιμενικό ταμείο και αποτελεί μόνιμο σημείο τριβής ευθυνών, καθαρισμού αστυνόμευσης κλπ. Σε κάθε περίπτωση η Δημοτική αρχή θα έπρεπε να είχε θεσμικό ρόλο στη λήψη αποφάσεων του λιμενικού ταμείου, εφόσον το λιμάνι αποτελεί μέρος της πόλης και την επηρεάζει άμεσα. Με δεδομένο πλέον την ύπαρξη του διεθνούς λιμένα Ηγουμενίτσας , και την ολοκλήρωση του εμπορικού λιμανιού του Αστακού που ήδη άρχισε να λειτουργεί, θεωρούμε αναγκαίο τον επαναπροσδιορισμό χρήσης του λιμανιού ώστε να είναι αναπτυξιακός, βιώσιμος και ενταγμένος στον χώρο που βρίσκεται και βλέπει, δηλαδή στον παραδοσιακό ιστό της πόλης.Το μεγάλο ερώτημα που μας απασχολεί για το μέλλον του λιμανιού είναι οι χρήσεις του και ο προσανατολισμός σε εμπορικό ή τουριστικό ή εμπορικό -τουριστικό και η αξιοποίηση του χερσαίου τμήματος.Επιζητούμε να κατατεθούν οι βέλτιστες λύσεις και προτάσεις για την αξιοποίηση του λιμανιού της Πρέβεζας υπό το φως των σημερινών δεδομένων, χωρίς συναισθηματισμούς και με όρους μέλλοντος. Φυσικά δίνοντας έμφαση περισσότερο στο χερσαίο τμήμα του νέου λιμένα, τα υπόλοιπα (μαρίνα, αλιευτικό καταφύγιο), ανεξαρτήτως του φορέα διαχείρισης, η ύπαρξη και αναγκαιότητά τους θεσμικά και ουσιαστικά είναι δεδομένη.Στην ουσία πρέπει να απαντήσουμε στο αν θα υποστηρίξουμε στον ίδιο χώρο και το εμπορικό και το τουριστικό λιμάνι, αν αυτά μπορούν να αναπτυχθούν παράλληλα, αν αποτελούν δύο πεπόνια στην ίδια μασχάλη ή μήπως, υπάρχει και τρίτος δρόμος για τα παραπάνω.Στην πράξη δεν επιθυμούμε να χαθεί καμία δραστηριότητα από τη περιοχή μας, ούτε όμως η μία δραστηριότητα να λειτουργεί εις βάρος της άλλης (πιθάρι των Δαναΐδων), ούτε να αφήσουμε να απαξιωθεί η λειτουργία του λιμανιού από τις εξελίξεις στη περιοχή, ούτε να χάνονται συνεχώς ευκαιρίες ανάπτυξης της πόλης αλλά και του λιμανιού από το 1°,2⁰,3⁰,4° και ούτω καθ εξής ΚΠΣ. Αντί ενωμένοι να διεκδικοΰμε, διαιρεμένοι και αδρανείς παρακολουθούμε.

Αν υποβαλλόταν σήμερα μελέτη για προέγκριση χωροθέτησης του εμπορικού λιμανιού Πρέβεζας, γνωρίζετε φυσικά το αποτέλεσμα. Κατηγορηματική απόρριψη για τους εξής λόγους:

•      Μείωση διατομής του στομίου εισόδου στον Αμβρακικό.

•      Αύξηση ταχύτητας των ρευμάτων εισόδου εξόδου στο κόλπο με αυξημένους κινδύνους διάβρωσης της παράκτιας ζώνης.

•      Προβλήματα ρύπανσης κυρίως σκόνη, θόρυβο στη λειτουργία της πόλης και του ιοιορικυύ ιης κέντρου.--------------------------------------------------------------

•      Έλλειψη προσβάσεων στο λιμάνι και παραγωγή κυκλοφοριακών προβλημάτων στη πόλη.

•      Υποβάθμιση της ποιότητας ζωής της πόλης και του μετώπου της παραλίας.

Όλα τα παραπάνω προβλήματα υπάρχουν

Η μη εφαρμογή των αρχικών σχεδίων της χωροταξικής μελέτης

 

(εγκρ.αποφ8423/73), οι αποσπασματικές τροποποιήσεις (βλέπε μελέτη μαρίνας, αλιευτικό καταφύγιο κλπ) και η μη αντιμετώπιση του λιμανιού σαν τμήμα της πόλης αλλά σαν ειδική ζώνη, αποτελούν μόνιμο θέμα συγκρούσεων των εμπλεκόμενων φορέων του λιμανιού αλλά και της πόλης.

Γ) ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ

Το λιμάνι της Πρέβεζας, όπως είναι σήμερα και όπως έχει κατασκευαστεί αποτελεί έναν περιβαλλοντικό ρύπο για τους εξής λόγους:

•     Μειώνει τη διατομή και άνοιγμα του στομίου του Αμβρακικού κατά 340 μέτρα περίπου σε ποσοστό 46%. (Από 740 μέτρα σε 393 μέτρα).

•   Αλλοιώνει όλη τη μορφή της πόλης μπαζώνοντας το παραλιακό

τμήμα και καταστρέφοντας γραφικά και ιστορικά στοιχεία της ζωής της πόλης.

•    Εδώ και μια δεκαετία που σταμάτησε (διακόπηκε) για τυπικούς λόγους στο ΣΤΕ το έργο της ανατολικής αποβάθρας, μας έχουν μείνει                                           ₍παρακαταθήκη τα μπλόκια κατασκευής του έργου και για αυτό δεν μιλά και δεν διεκδικεί πλέον κανείς.

Ρυπαίνει λόγω κυρίως των προϊόντων που διακινούνται (χύδην δημητριακά). Οι ποσότητες αιωρούμενων σωματιδίων (σκόνης) είναι αυξημένες και αναλόγως με τους ανέμους δημιουργούν σημαντικά προβλήματα στο παραλιακό μέτωπο της πόλης.

•   Ρυπαίνει αισθητικά. Η πόλη της Πρέβεζας εφόσον έχει επιλέξει την ήπια τουριστική ανάπτυξη, το εμπορικό λιμάνι στη θέση που βρίσκεται, αποτελεί πρόβλημα.

•    Προκαλεί διαβρώσεις, καθιζήσεις. Δεν έχει διαπιστωθεί ακριβώς και σε τι ποσοστό το λιμάνι έχει επηρεάσει τις διαβρώσεις των ακτών, λόγω της αύξησης της ταχύτητας των ρευμάτων στο στόμιο του κόλπου. Στο τμήμα της παραλίας υπάρχουν καθιζήσεις που πρέπει να μελετηθεί και προταθεί συνολική λύση για τη προστασία της προκυμαίας, σε όλο το μήκος μέχρι το «μνημείο του Ναύτη».

•    Περιορίζει το ρευματισμό του κόλπου. Σε εγκεκριμένο σχέδιο του 1995 προβλέπονταν δύο πλακοσκεπείς διώρυγες (αγωγοί) ανανέωσης νερών του λιμανιού. Η παλαιά έχει καταργηθεί και η νέα έχει λειτουργικά προβλήματα.

Προφανώς η σχεδιαστική λύση μιας ορθογωνικής πλατφόρμας π.χ.60μΧ300μ όπως γίνεται σήμερα, (βλέπε λιμάνι Ηγουμενίτσας, Αστακού, Πάτρας) αντί με λιμενίσκο στο εσωτερικό του λιμανιού, δεν θα δημιουργούσε τόσα προβλήματα στο στόμιο του Αμβρακικού κόλπου και στη πόλη γενικότερα.

Το Εμπορικό τμήμα του λιμανιού, παρότι από το έτος κατασκευής του, ελάχιστα έργα υποδομής είχαν γίνει, μπόρεσε να διατηρήσει μια σταθερή και τελευταία ανερχόμενη λειτουργία, κυρίως λόγω των εισαγωγών χύδην δημητριακών, κυρίως μεταλλαγμένης σόγιας, καλαμποκιού και μικρότερης ποσότητας ξυλείας. Μιλάμε δηλαδή για:

•      150 εμπορικά πλοία ετησίως (μέσος όρος)

•      500.000 τόνους φορτία ετησίως (μέσος όρος)

•      Έσοδα Λιμενικού Ταμείου έτους 2003: 256.621 Ευρώ (στοιχεία 2003 ,έρευνα για το Λιμάνι Πρέβεζας του κέντρου ερευνών Πανεπιστημίου Πειραιώς).

Επίσης σημαντικά έσοδα υπάρχουν για τους λιμενεργάτες του σωματείου ξηράς, όπου εργάζονται περίπου 35-40 άτομα.

Προβλεπόμενα έσοδα για εργασίες λιμανιού

 (φορτοεκφόρτωσης, γερανοί κλπ), 500.000 τόνοι X 6ευρώ = 3.000,000 Ευρώ (πληροφορίες ΣΟΓΙΑ ΕΛΛΑΣ ΑΕ).

Επί πλέον θα πρέπει να εντάξουμε στη λειτουργία του λιμανιού και την μεταφορική δραστηριότητα των παραπάνω προϊόντων, που γίνεται από μεγάλα φορτηγά μικτού φορτίου από 33 έως 40 τόνων. Αυτό όμως σημαίνει διακίνηση από και προς το λιμάνι περίπου 20.000 φορτηγών ετησίως.

Τζίρος μικτός για τα μεταφορικά :3.500.000 Ευρώ περιττού Εξοπλισμός λιμανιού για την φόρτωση- εκφόρτωση των παραπάνω :

•      Τρεις τροχοφόροι γερανοί 45 και 30τόνων

•      5 Κλαρκ

•      1 γεφυροπλάστιγγα

•      κτιριακές εγκαταστάσεις: καμία

Διαθέτει δύο προβλήτες εκ των οποίων η μία είναι 250

 

•      μέτρα με βύθισμα 11 μ και η άλλη 111 μ/5μ αντίστοιχα.

Είναι εμφανές, από τη παραπάνω δραστηριότητα του λιμανιού, ότι το λιμάνι της Πρέβεζας είναι υπερδιαστασιολογημένο διότι αν επρόκειτο μόνο για ένα καράβι χύδην προϊόντων κάθε δύο ημέρες, ή ένα καράβι ξυλείας το μήνα, δεν χρειάζεται 70 στρέμματα χερσαία έκταση μέσα στη θάλασσα. Με μια προβλήτα 10-20 στρεμμάτων ορθογωνικής διατομής, θα δούλευε πολύ καλά ένα οργανωμένο μικρό εμπορικό λιμάνι. Άλλωστε και σήμερα η έκταση της δυτικής προβλήτας που εκτελούνται εμπορικές εργασίες είναι περίπου 20.000τ.μ.

Η μαρίνα Πρέβεζας όπως και οι υπόλοιπες δραστηριότητες υπολειτουργεί. Με 261 θέσεις τουριστικών σκαφών, χωρίς χερσαίες εγκαταστάσεις, με ανύπαρκτη λειτουργία εξυπηρέτησης κρουαζιερόπλοιων, αλλά και με θέσεις τουριστικών σκαφών κατά μήκος της προκυμαίας, παρέχονται υπηρεσίες υδροδότησης, ηλεκτροδότησης, διευκολύνσεις πρόσδεσης, διαχείμασης σκαφών, ανέλκυση-καθέλκυση.

Εισροές συνολικά για το 2003 συνολικά: 30.200 Ευρώ.

Η λειτουργία της Μαρίνας θίγεται άμεσα από τη λειτουργία του εμπορικού λιμανιού. Τα προβλήματα σκόνης και θορύβου για τους τουρίστες των θαλαμηγών είναι τεράστια. Απαίτούνται μέτρα.

Παρότι η μελέτη του μελετητή των υπεραστικών δρόμων Ραζή X. το 1974, και η μελέτη του ΓΠΣ Πρέβεζας το 1985 είχαν προβλέψει τη σύνδεση του λιμανιού της Πρέβεζας με τη  Βιομηχανική περιοχή (ΒΙΠΕ), εντούτοις η τοπική κοινωνία δηλαδή ο Δήμος Πρέβεζας, η Νομαρχία Πρέβεζας, οι πολίτες που θίγονταν τα συμφέροντά τους από την σύνδεση αυτή και πίεζαν στην αντίθετη κατεύθυνση, κατήργησαν τον συγκεκριμένο άξονα σύνδεσης με το λιμάνι, αφού δεν προχώρησαν οι μελέτες εφαρμογής του, ακυρώνοντας ουσιαστικά και κάθε δυνατότητα ανάπτυξης του λιμανιού.

Πέραν τούτου εκτός της έλλειψης-κατάργησης πρόσβασης στο λιμάνι, έχει μπλοκαριστεί και η ανάπτυξη-ανάπλαση όλου του παραλιακού τμήματος, από το λιμάνι δηλαδή προς τη περιοχή Μαργαρώνας, καθώς ο δρόμος αυτός αποτελεί την μοναδική είσοδο - έξοδο των εμπορικών φορτίων του λιμανιού.

Ο Δήμος Πρέβεζας είχε αναθέσει το 1988 μελέτη ανάπλασης του έργου «Διαμόρφωση χώρων πευκάκια-σφαγεία» (επίπεδο οριστικής, μελέτης) όπου προβλέπει την έξοδο από το λιμάνι με υπογειοποίηση της οδού και 15μετρο δρόμο με απαλλοτριώσεις κλπ, αλλά και αυτή η πρόταση είναι πλέον ανεφάρμοστη.

Η διερεύνηση νέας οδού που φιλότιμα προσπάθησε να χαράξει ο μελετητής στο υπό αναθεώρηση ΓΠΣ, θεωρούμε ότι και αυτή δεν πρόκειται να υλοποιηθεί και θα μείνει στα χαρτιά για πρακτικούς, οικονομικούς αλλά και για τους ευνόητους λόγους . Η πρόσβαση όμως στο λιμάνι ήταν  προαπαιτούμενο έργο. Έπρεπε να είχε προηγηθεί και της Μαρίνας και της κατασκευής της Ανατολικής προβλήτας αλλά και του Master Plan.

Τελικώς το λιμάνι δεν έχει πρόσβαση. Και τα 20.000 φορτηγά ετησίως που μπαίνουν και βγαίνουν (δηλαδή 40.000 διελεύσεις) στο λιμάνι, αποτελούν μείζον πρόβλημα στην ήπια ανάπτυξη της πόλης. Αν λάβουμε υπόψη ότι όλες αυτές οι εκτάσεις που διασχίζουν σήμερα οι νταλίκες για να μπουν στο λιμάνι ,πρόκειται σύμφωνα με το Γενικό Πολεοδομικό, να ενταχθούν στο σχέδιο πόλης, καταλαβαίνετε ότι κάτι δεν πάει καθόλου καλά. Αυτό δεν λέγεται ανάπτυξη.

Ζ) ΕΠΙΡΡΟΕΣ

Εμπορικό λιμάνι

Η κατασκευή του λιμανιού του Αστακού διακίνησης Εμπορευματικών προϊόντων, αποτελεί από μόνη της λόγο ανησυχίας για το μέλλον του εμπορικού τμήματος του λιμανιού Πρέβεζας και σαν μέγεθος (1.663στρέμματα ρυμοτομημένα με 18 οικοδομικά τετράγωνα και 400 στρέμματα αγκυροβόλια, αποβάθρες) αλλά και σαν οργάνωση, μπορεί να κυριαρχήσει όλη τη Δυτική Ελλάδα και αναλόγως να αυξομειώνει τα κόστη και να ελέγχει τις τιμές.

Μοναδικό του μειονέκτημα οι προσβάσεις. Με την εκτίμηση όμως ότι θα συνδεθεί σύντομα με την υπό κατασκευή Ιόνια Οδό, αλλά και με το Ακτιο, είναι πολύ εύκολο να καταλάβει κανείς πως ανατρέπονται τα μέχρι σήμερα δεδομένα. Η απόσταση μέσω της Ιονιας οδού μέχρι τη παράκαμψη Φιλιππιάδας θα γίνει 120 km και μέχρι τα Γιάννενα 170 km. Μέσος όρος ταχύτητας της οδού 120 km/h. Στις δε δραστηριότητες του περιλαμβάνονται η διαμετακόμιση φορτίων RO-RQ, εμπορευματοκιβωτίων, λειτουργία κέντρου μεταφόρτωσης υγρών φορτίων και φορτίων χύδην, φόρτωση εκφόρτωση φορτίου εισαγωγής και εξαγωγής κλπ. Ήδη το περασμένο χρόνο το ιδιωτικό λιμάνι του Αστακού διακίνησε 75.033 κοντέινερ έναντι 78.526 του Πειραιά. Επί πλέον διακίνησε ως «car terminal» 14.756 αυτοκίνητα.

Το λιμάνι της Ηγουμενίτσας έχει κυριαρχήσει στις επιβατηγές μεταφορές και εξελίσσεται σε διαμετακομιστικό κέντρο μεταφορών.

Έχουν κατασκευαστεί στην Α και Β ΦΑΣΗ κρηπιδώματα μήκους 1.131,00 μέτρων με επιχώσεις χερσαίας ζώνης 268 στρεμμάτων, τερματικό σταθμό 3.500,00 μ2, έργα οδοποιίας κλπ, συνολικού προϋπολογισμού 131 εκατ. Ευρώ.

Στη τρίτη φάση των έργων προϋπολογισμού 100-120 εκατ. Ευρώ, προβλέπεται επέκταση χερσαίας ζώνης με προσχώσεις στη θάλασσα 80 στρεμμάτων και κρηπιδώματα 700 μέτρων, εμπορευματικός σταθμός- logistics κλπ.

Η απόσταση Ηγουμενίτσα - Γιάννενα από τα 102,00 km μειώθηκε στα 68 km. Ο δε χρόνος διέλευσης μειώθηκε στο 50% (45 λεπτά).

Η απόσταση Ηγουμενίτσα - Πρέβεζα είναι επίσης 100,00 km και χρόνος διέλευσης είναι 60 λεπτά).

Το λιμάνι της Πρέβεζας δουλεύει αποκλειστικά στη περιοχή μας, με τη διακίνηση των χύδην δημητριακών για τις κτηνοτροφικές μονάδες της Ηπείρου και Δυτικής Ελλάδας, όχι  λόγω των παρεχόμενων υπηρεσιών, αλλά λόγω της ευκολότερης μέχρι σήμερα πρόσβασής του στις κτηνοτροφικές μονάδες κυρίως της Φιλιπιάδας και τις πτηνοτροφικές της Ηπείρου. Κανείς δεν εγγυάται ότι αυτό πλέον θα συνεχίσει να ισχύει. Αν δηλαδή η Ηγουμενίτσα ή ο Αστακός με προσβάσεις άμεσες σε Εγνατία και Ιόνια οδό, στήσουν Silos και αποθήκες και εντάξουν ανταγωνιστικά και τα χύδην προϊόντα στις δραστηριότητες τους. Και είναι φυσικά μειονέκτημα, ότι το λιμάνι μας διαχειρίζεται μόνο δύο τρία προϊόντα και κατά 98% μόνο εισαγωγές.

Αλλά και από το master plan που συντάχθηκε για το ΛΤΠ το 2003 το εμπορικό και λειτουργικό σχέδιο που προτείνεται αφορά μόνο χύδην φορτία με:

•      ανάπτυξη συνεργασίας με Ηγουμενίτσα για εξυπηρέτηση πλεονάζουσας κίνησης (ευχολόγιο;)

ανάπτυξη οδικού δικτύου, σύνδεση με ΒΙΠΕ Πρέβεζας, Ιωαννίνων, Ιόνια οδό,

(πως, πότε;)

•      ανάπτυξη και κατασκευή χώρων αποθήκευσης (που;)

•      δυνατότητες συσκευασίας(πού;)

•      τεχνολογική αναβάθμισην{γερανοί ,υνυψωιικά)

•      μηχανογραφική αναβάθμιση -εισαγωγή logistics (για τα χύδην;)

•      μείωση χρόνου εκφόρτωσης (σιλό;)

Το λιμάνι της Αμφιλοχίας με αρκετά μικρότερη δραστηριότητα από το λιμάνι της Πρέβεζας παρουσιάζει αντικείμενο ίδιο περίπου με της Πρέβεζας σε χύδην δημητριακά κλπ.

Από τα παραπάνω διαπιστώνουμε ότι τα όρια ανάπτυξης του εμπορικού λιμανιού είναι μάλλον οριοθετημένα, η εμπορική κίνηση τα επόμενα χρόνια θα παραμείνει περίπου σταθερή μιας και περαιτέρω ανάπτυξη δεν τεκμηριώνεται από  

πουθενά ότι μπορεί να υπάρξει. Πτωτική τάση (δυναμική) μπορεί να υπάρξει μετά την ολοκλήρωση της Εγνατίας και Ιόνιας Οδού και θα εξαρτηθεί περισσότερο από τις δραστηριότητες των άλλων γειτονικών λιμανιών.

Στα αρνητικά του λιμανιού μας είναι και ο δίαυλος που περιορίζει το μέγεθος των εισερχόμενων πλοίων, απαιτείται συνεχής παρακολούθηση για το καθαρισμό του και ρυμούλκηση των εισερχόμενων καραβιών.

Τουριστικό λιμάνι - Μαρίνα

Σε απόσταση 20 km περίπου από τη μαρίνα της Πρέβεζας, έχει κατασκευασθεί στη πόλη της Λευκάδας η ιδιωτική Μαρίνα με την επωνυμία «ΜΑΡΙΝΑ ΛΕΥΚΑΔΑΣ Α.Ε.».

Η παραπάνω μαρίνα τέθηκε σε λειτουργία το 2002,διαθέτοντας 620 θέσεις ελλιμενισμού σε μία έκταση 70.000τ.μ. και παρέχει πλήρεις υπηρεσίες μαρίνας όπως ηλεκτρικό, νερό, λήψη αλληλογραφίας, επισκευές, χερσαίος χώρος εναπόθεσης σκαφών, σταθμό καυσίμων, εστιατόριο, σούπερ μάρκετ, καφετέρια, ναυτιλιακά, πισίνα, ενοικιάσεις σκαφών, αυτοκινήτων, Λιμεναρχείο, αποθήκες,parking,παιδική χαρά, βάση υδροπλάνων, σταθμός άντλησης βιολογικών και πετρελαϊκών καταλοίπων και ξενοδοχείο.

Είναι αυτονόητο ότι δεν μπορούμε να συγκρίνουμε τη δική μας μαρίνα με αυτή της Λευκάδας. Συμπεράσματα όμως μπορούμε να βγάλουμε. Αν ανατρέξουμε στον δημοσιευμένο ισολογισμό για τα οικονομικά στοιχεία του έτους 2007 της μαρίνας της Λευκάδας θα διαπιστώσουμε ετήσια έσοδα για τις παραπάνω παροχές στο ποσό των 2.006.534 Ευρώ και κέρδη μετά από φόρους 407.124 Ευρώ.

Με απλά μαθηματικά τα έσοδα της Μαρίνας Λευκάδας είναι επτά (7) φορές περίπου μεγαλύτερα από τα ετήσια έσοδα του λιμενικού Ταμείου Πρέβεζας από δραστηριότητες του εμπορικού λιμανιού και της μαρίνας (έτος 2003). Και δεν  μιλάμε για τα λοιπά παρελκόμενα οφέλη για το νησί της Λευκάδας από την λειτουργία και ύπαρξη μιας τέτοιας καλά οργανωμένης μαρίνας.

Επίσης ακριβώς απέναντι από το λιμάνι, στο Ακτιο , έχει κατασκευαστεί ιδιωτική μαρίνα με την επωνυμία «ΚΛΕΟΠΑΤΡΑ ΜΑΡΙΝΑ Α.Ε.», χωρητικότητας 100 σκαφών, η κατασκευή της οποίας αποτέλεσε και αποτελεί τελευταία θέμα συγκρούσεων και επερωτήσεων στη βουλή, λόγω των αδικαιολόγητων εγκεκριμένων δυστυχώς προσχώσεων που έγιναν στο στόμιο του Αμβρακικού κόλπου.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Από τα παραπάνω αναφερόμενα στην εισήγησή μας, προκύπτει ότι το λιμάνι της Πρέβεζας που κατασκευάστηκε πριν 40 χρόνια για εθνικούς λόγους, σαν το εμπορικό λιμάνι της δυτικής Ελλάδας και θα μπορούσαν σήμερα να αξιολογηθούν τα οφέλη ή οι ζημιές από την επέμβαση, αυτό δεν μπορεί να γίνει, διότι ποτέ δεν λειτούργησε κανονικά, γιατί εγκαταλείφθηκε στη μέση. Σαν να μην πέρασε μια μέρα, παραμένει 40 χρόνια ίδιο και περιμένει να αποφασίσουμε τι θα-το κάνουμε. Σήμερα, η πόλη της Πρέβεζας έχει πάρει καθαρά τουριστικό χαρακτήρα ανάπτυξης και έτσι πρέπει να αντιμετωπιστεί.

Απ ότι φαίνεται, στο συγκεκριμένο χώρο που κατασκευάστηκε δεν έχει θέση ούτε το εμπορικό, αλλά ούτε και όλο το λιμάνι και η κατασκευαστική λύση με λιμενίσκο για πρόβλεψη και μαρίνας, αποδεικνύεται και αυτή λάθος και για το περιβάλλον και για τη πόλη καθόσον σχεδιάστηκε ένα εμπορικό λιμάνι με προδιαγραφές τουριστικού. Να προτείνουμε την αποξήλωση του είναι ανεφάρμοστο. Παρ όλα ταύτα,

 με μεγάλη ευαισθησία οφείλουμε να προσεγγίσουμε το θέμα, και να προτείνουμε λύσεις ανάπτυξης, ανατρέποντας και κάθε στερεότυπο για το μέλλον και τις χρήσεις του.

Κάθε απόφαση οφείλει να πάρει υπόψη της, την υπάρχουσα κατάσταση και τις δραστηριότητες που είναι εξαρτημένες από το εμπορικό λιμάνι και στηρίζουν την ανάπτυξή τους σε αυτό.

Κάθε ανάπτυξη του εμπορικού λιμανιού μπορεί να αποβαίνει σε βάρος της ανάπτυξης της πόλης. Όσο δε η πόλη θα αναπτύσσεται τουριστικά, θα πιέζει ασφυκτικά το εμπορικό λιμάνι.

Είναι όμως βέβαιο ότι εάν, οι φορείς της πόλης και εμείς, στηρίξουμε μια ανάπτυξη για το λιμάνι, με συμβατές δραστηριότητες ηπίου μεγέθους, με το συγκριτικό πλεονέκτημα που η πόλη μας κατέχει, λόγω των πολλαπλών στοιχείων φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, διεθνούς ευρωπαϊκής και εθνικής σημασίας (Αμβρακικός, Νικόπολη, Κάστρα, μνημεία), οι πιθανότητες να αποτύχουμε στο σχεδίασμά φαίνονται  ελάχιστες.

Αντιθέτως μια κατεύθυνση περισσότερο βιομηχανοποίησης του λιμανιού που δεν τεκμαίρεται από κανένα σενάριο, μάλλον θα οδηγήσει και την ανάπτυξη της πόλης και του λιμανιού άλλα τόσα χρόνια (40) πίσω.

Ένα νέο master plan του λιμανιού από το ΥΠΕΧΠΔΕ με στόχο μόνο την εμπορική εκμετάλλευση tojv χερσαίων εγκαταστάσεων τύπου real estate (ανασύσταση-πώληση) νομίζουμε ότι αδικεί τη πόλη και μας βρίσκει πέρα για πέρα αντίθετους.

Στη μεσαιωνικών προδιαγραφών πόλη μας, με τους στενούς δρόμους, τα σοκάκια και χωρίς πλατείες, η χερσαία έκταση του λιμανιού με ανάλογη αξιοποίηση, μπορεί να αποβεί και θησαυρός,

αρκεί να δούμε ότι το σύστημα: λιμάνι, παραδοσιακό κέντρο, πρώην στρατόπεδο Σολωμού και το κάστρο-πρώην στρατόπεδο Αγίου Ανδρέα (αμφότερα εγκαταλελειμμένα) πρέπει να αντιμετωπιστούν σαν μια ενότητα, καθόσον το ένα επηρεάζει το άλλο και απαιτείται  μεγάλη προσοχή στη διαχείριση τους.

Ερχόμαστε τώρα να διαχειριστούμε το κακό που μας συνέβη, δηλαδή το κακώς χωροθετημένο λιμάνι στη καρδιά της πόλης.

Επιτέλους έστω και αργά μπορούμε να προτείνουμε τι θέλουμε για τη πόλη μας, τι θέλουμε για το λιμάνι μας.

που θα συμπαρασύρει λύσεις στα περισσότερα προβλήματα της πόλης, θεωρούμε την αποκοπή και μεταφορά της δραστηριότητας του εμπορικού τμήματος του λιμανιού σε άλλη θέση.

Από τη διερεύνηση που έχουμε κάνει, ενδιαφέρουσα θέση για τη μεταφορά αποτελεί το υπάρχον λιμάνι στην Ιχθυόσκαλα Πρέβεζας. Με μία επέκταση του υπάρχοντος λιμανιού της από τη άλλη πλευρά, μπορεί να διαμορφωθεί μια προβλήτα 15.000,00 τμ, χαμηλού κόστους και μήκους 350,00 μέτρων περίπου. Τα βάθη της θάλασσας στο σημείο (μετά τη προβλήτα) είναι περίπου 20-25 μέτρα και η χάραξη νέας οδού από Αγιο Θωμά ή Νεοχώρι θα οδηγήσει στην απομάκρυνση των φορτηγών από τη πόλη.

Η θέση είναι ήδη βιομηχανικό λιμάνι, λειτουργεί ήδη η ιχθυόσκαλα Πρέβεζας με συσκευαστήρια και τυποποίηση αλιευμάτων, αποτελεί χώρο διακίνησης ιχθυοτροφών προς τις μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας στον Αμβρακικό κόλπο και υπάρχει ήδη λιμάνι για τα σκάφη και τα πλωτά των μονάδων . Είναι εκτός των ζωνών προστασίας της ΚΥΑ για τον Αμβρακικό, εκτός των περιοχών της συνθήκης RAMSAR και NATURA.

Η παραπάνω πρόταση μεταφοράς στην ιχθυόσκαλα:

1. Δεν αποτελεί νέα εστία ρύπανσης, ούτε αυξάνει τις επικίνδυνες δραστηριότητες στον Αμβρακικό κόλπο καθόσον έχουμε απλώς μεταφορά και συνεπώς κατάργηση, συγκεκριμένων εμπορικών δραστηριοτήτων από ένα πολύ πιο επικίνδυνο σημείο πιθανής ρύπανσης με πολύ μεγάλες ταχύτητες ρευματισμού των υδάτων στο πιο στενό σημείο του στομίου του κόλπου, με επιβεβαιωμένες ήδη μεγάλες δυσκολίες και κινδύνους ατυχήματος στο χειρισμό ελλιμενισμού και απόπλου των εμπορικών πλοίων (βλ. ΒΗΜΑ Πρέβεζας 11-10-05), σε μια πιο ανοικτή διαμορφωμένη και υπάρχουσα θέση λιμανιού με μικρότερες ταχύτητες ρευμάτων και άρα ελεγχόμενη κατάσταση στη περίπτωση ναυτικού ατυχήματος.

2   Λύνει τεράστια προβλήιιατα στη πόλη, στους κατοίκους, στον τουρισιιό, καταργώντας τα δισεπίλυτα προβλήματα περιβαλλοντικής ρύπανσης από τη σκόνη της πιο επιβαρυμένης εμπορικής δραστηριότητας, των χύδην δημητριακών σόγιας,

2ο

καλαμποκιού, κλπ και της μεταφοράς αδρανών υλικών (νέο είδος), τον συνεγή θόρυβο από τους γερανούς ,φορτηγά, δίπλα στα τουριστικά σκάφη της μαρίνας αλλά και στη καρδιά της πόλης, την αισθητική - οπτική ρύπανση για τη ανάπτυξη αυτής της πόλης από τη μη ανατρέψιμη και αποκρουστική εικόνα του εμπορικού λιμανιού.

2     Δημιουργούνται δυνατότητες διάνοιξης καναλιών ρευματισμού 

στον υπάρχοντα προβλήτα μετά την απομάκρυνση της εμπορικής χρήσης του λιμένα και μπορεί να αποκατασταθεί σε ένα βαθμό το

—μεγαλύτερο περιβαλλοντικό πρόβλημα—από τη κατασκευή του λιμανιού, που είναι η αύξηση της παροχέτευσης και εναλλαγής των υδάτων στον Αμβρακικό κόλπο και η μείωση της διάβρωσης των ακτών από τη αύξηση της ταχύτητας των υδάτων.

4.   Απελευθερώνεται το οδικό δίκτυο από τα 40.000 ωορτηνά και ρυυουλκούυενα που διέρχονται ετησίως της παραλιακής οδού και δημιουργούνται προϋποθέσεις ανάπλασης όλης της λιμενικής ζώνης μέχρι τον όρμο «Βαθύ», σύμφωνα με τις εγκεκριμένες μελέτες που σήμερα εξ αιτίας της πρόσβασης των φορτηγών αυτών στο λιμάνι είναι ανεφάρμοστες.

Α. ΜΕΣΟΠΡΟΘΕΣΜΗ ΠΡΟΤΑΣΗ

Η θέση των εμπορικών δραστηριοτήτων του λιμανιού που σήμερα  1.   καλύπτει το δυτικό τμήμα του λιμανιού σε μια έκταση περίπου 20 στρεμμάτων, σε θέση ακριβώς απέναντι του ιστορικού κέντρου και της προκυμαίας, θεωρούμε ότι είναι ακατάλληλη και περιβαλλοντικά και αισθητικά για τη πόλη. Τυχόν ανεγέρσεις αποθηκών και ΣΙΛΟ 10.000- 20.000 τμ όπως κατά καιρούς έχει αναφερθεί ή όπως σχεδιάστηκαν το 1970 τις κρίνουμε ανεπίκαιρες και επιεικώς απαράδεκτες στη θέση αυτή.

—2 Να διερευνηθεί η πιθανότητα μεταφοράς του εμπορικού τμήματος του λιμανιού σε άλλη θέση στα όρια του Δήμου, με συγκεκριμένη στοχοποίηση του αντικειμένου για τις σημερινές δραστηριότητες, σχετικού μεγέθους. Προτεινόμενη θέση για τη μεταφορά αποτελεί το υπάρχον λιμάνι στην Ιχθυόσκαλα Πρέβεζας.

Με μία επέκταση του λιμανιού της από τη άλλη πλευρά του υπάρχοντος λιμενίσκου, μπορεί να διαμορφωθεί μια προβλήτα

 15.000τμ, μήκους 350 μέτρων περίπου και σχετικά πολύ χαμηλού κόστους. Βάθη θάλασσας στο σημείο (μετά τη προβλήτα) 20-25 μέτρα.

Χάραξη νέας οδού ή διαπλάτυνση των υπαρχόντων δρόμων από Αγιο Θωμά ή Νεοχώρι και απομάκρυνση των φορτηγών από τη πόλη. Τα πλεονεκτήματα είναι εμφανή.

3.    Στη περίπτωση που δεν υπάρξει δυνατότητα μεταφοράς του λιμανιού σε νέα θέση, θα πρέπει να ολοκληρωθεί η κατασκευή της ανατολικής προβλήτας και να μεταφερθεί εκεί όλη η δραστηριότητα του εμπορικού λιμένα και με πιο σύγχρονες προδιαγραφές. Σε αυτή όμως τη περίπτωση για τη πόλη, η ανάπτυξη του παραλιακού μετώπου, τα κυκλοφοριακά προβλήματα πρόσβασης στο λιμάνι, η ρύπανση, η ανάπτυξη της Μαρίνας κτλ θα συνεχίσουν να υπάρχουν σαν προβλήματα που θα μείνουν μόνιμα και ίσως ανεπίλυτα. Το δυτικό τμήμα, ελεύθερο πλέον από εμπορικές χρήσεις, θα πρέπει να μετεξελιχθεί σύμφωνα με τις μελέτες που θα προκύψουν και να συνδεθεί με το ιστορικό κέντρο της πόλης.

4.   Αλλαγή θεσμικού πλαισίου των λιμενικών ταμείων με συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης στη διοίκηση του νέου φορέα.

5.Τροποποίηση ζώνης λιμένα Πρέβεζας και παραχώρηση του τμήματος της προκυμαίας παλιού λιμανιού στο Δήμο Πρέβεζας.

6.   Ο χώρος παρκινγκ πρέπει να γίνει ζώνη πρασίνου-αναψυχής με ανάλογες εγκαταστάσεις αν χρειασθεί. Το σημερινό παρκινγκ να μεταφερθεί στο βορειοδυτικό άκρο του λιμανιού.

7.  Να κατασκευαστούν υποδομές στο νέο λιμάνι υποστήριξης κρουαζιερόπλοιων και κτίριο υποδοχής των επιβατών.

8. Να διερευνηθεί η κατασκευή ψαραγοράς και ναυταθλητικού κέντρου στη βόρεια πλευρά .

9..Μελέτη ενίσχυσης όλης της παραλιακής ζώνης μέχρι το «Μνημείο του Ναύτη»,με κρηπιδώματα για προστασία από τη διάβρωση.

10.Να μελετηθεί η διάνοιξη νέας πλακοσκεπούς διώρυγας ή καναλιού στη κατάλληλη θέση, για τον ρευματισμό του λιμανιού και μείωση των επιπτώσεων από τα ρεύματα του κόλπου.

11. Θα πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα απορρύπανσης από τη σκόνη, και ειδικό ωράριο εργασίας των εμπορικών πλοίων τους θερινούς μήνες.

12. Για όλα τα προτεινόμενα παραπάνω και όχι μόνο, να γίνει διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για την αξιοποίηση του χερσαίου τμήματος του λιμένα , δίνοντας πνοή ανάπτυξης σε όλη τη έκταση, λαμβάνοντας υπόψη και τις δύο περιπτώσεις, της προτεινόμενης μεταφοράς και οριστικής απομάκρυνσης του εμπορικού τμήματος του λιμανιού σε άλλη θέση.

13.Αμεση εφαρμογή έργων ανάπλασης που θα προκύψουν από τις Αρχιτεκτονικές μελέτες.

Β. ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΗ ΠΡΟΤΑΣΗ

(προϋπόθεση η μετεγκατάσταση του εμπορικού λιμανιού στη νέα θέση)

1.   Μετατροπή του λιμανιού Πρέβεζας σε ζώνη πολλαπλών δραστηριοτήτων και ένταξη των χώρων αυτών στη λειτουργία της πόλης.

2) Ολοκλήρωση συνολικά των έργων ανάπλασης του λιμανιού που θα προκύψουν από τις μελέτες ανάπλασης, για έργα    τουρισμού, αθλοπαιδιών, ανοιχτό θέατρο, περίπτερα αναψυχής, διαδρομές περιπάτου, κλπ)

3.Ανάπλαση του τμήματος Λιμάνι-Βαθύ-Μαργαρώνα με μονοδρόμηση της οδού, και κατασκευή μεγάλων πεζοδρόμων- ποδηλατοδρόμων.

4.  Αύξηση των θέσεων πρόσδεσης τουριστικών σκαφών κατά μήκος της παραλίας με πλωτούς διαδρόμους

ΜΕΡΟΣ ΛΕΥΤΕΡΟ

“Λιμάνι της Πρέβεζας. Προοπτικές ανάπτυξης σε σχέση με τη λειτουργία του παραδοσιακού κέντρου της πόλης-

 Εξέλιξη  στο χρόνο εναλλακτικά σενάρια ανάπλασης του λιμανιού 

I.   Πόλεις-λιμάνια : η εξέλιξη στο χρόνο

Κατά την αρχαιότητα, η πόλη και το λιμάνι της απέχουν μία συγκεκριμένη και χαρακτηριστική απόσταση. Η απόσταση αυτή είναι ξεχωριστή σε κάθε πόλη και συνυφασμένη με τη μορφολογία της, την τοπογραφία της και τις δομές της, αλλά και χαρακτηριστική για τη μετέπειτα εξέλιξή της.

Στα αρχαία χρόνια το λιμάνι είναι αρχικά χώρος άμυνας και επίθεσης

 και μετέπειτα επικοινωνίας και εμπορίου. Αν σκεφτούμε την Αθήνα στα χρόνια του Περικλή, τα ''μεγάλα τείχη" περιέκλειαν την πόλη της Αθήνας ξεχωριστά, το λιμάνι του Πειραιά ξεχωριστά και ανάμεσά τους υπήρχε ένας άξονας περιτοιχισμένος που ένωνε τους δύο αυτούς χώρους, για την ασφάλεια των κατοίκων και των μεταφορών.

Με την πάροδο του χρόνου όμως, οι πόλεις-λιμάνια αρχίζουν να επεκτείνονται, οι τακτικές πολέμου αλλάζουν και το εμπόριο, οι ανταλλαγές και η επικοινωνία ανάμεσα στους λαούς αρχίζουν να παίζουν πρωταρχικό ρόλο στην επιβίωση και διαβίωση των λαών, με αποτέλεσμα οι πόλεις να επεκτείνονται προς τα λιμάνια και να ’'κατακτούν" τη θάλασσα. Πολλές μεσογειακές πόλεις ανθίζουν το μεσαίωνα λόγω του εμπορίου στα λιμάνια. Εξέχοντα παραδείγματα είναι η Βενετία και η Μασσαλία.

Κοινωνικές αντιλήψεις, οικονομικοί παράγοντες και τεχνολογικές  μέθοδοι πρωτοστατούν στη βιομηχανική επανάσταση. Έχουμε να κάνουμε με μια περίοδο ανάπτυξης, όπου δημιουργούνται μεγάλες ανάγκες στην παραγωγή, στη διακίνηση εμπορίου, στις μεταφορές και στα μέσα επικοινωνίας. Και σε αυτή τη φάση της ιστορίας οι πόλεις-λιμάνια παίζουν σπουδαίο ρόλο σε παγκόσμιο επίπεδο και σε πολλές περιπτώσεις οι πόλεις γίνονται ο ''δορυφόρος" του λιμανιού. Σε αυτή την περίοδο γίνονται μεγάλες πληθυσμιακές ανακατατάξεις, καθώς οι ανάγκες σε εργατικό δυναμικό αυξάνουν και έτσι δημιουργούνται μεγάλα αστικά κέντρα.

Η πρόοδος της τεχνολογίας είναι βεβαίως και πρόοδος των επιστημών. Με την πάροδο του χρόνου δημιουργούνται κέντρα επιστημονικής έρευνας και πόλεις που φιλοξενούν μεγάλο ανθρώπινο δυναμικό του τριτογενή τομέα παραγωγής και έλκουν το ενδιαφέρον των ανθρώπων. Έτσι πολλές πόλεις-λιμάνια παύουν να ασκούν δυναμική στο χώρο. Το λιμάνι χρησιμοποιείται για35 τις μεταφορές και το εμπόριο, στην  καρδιά πλέον της πόλης. Η πόλη όμως δεν έχει πλέον τις ίδιες ανάγκες.

Μέσα ατο χρόνο η πόλη μεταλλάσσεται από οχυρό σε αγροτική πόλη, παραγωγική πόλη, εμπορική πόλη και σε τεχνολογική πόλη. Συναντάμε πλέον στον πλανήτη υδροκέφαλες πόλεις, ”μεγαπόλεις", και βρισκόμαστε σε μια προσπάθεια συρρίκνωσης προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τις πόλεις που εξαπλώνονται. Η αστική πολυπλοκότητα είναι μια πραγματικότητα. Ο αστικός σχεδιασμός άρχισε να πραγματοποιείται και σαν μια προσπάθεια αναδιάρθρωσης των πόλεων. Οι πόλεις-λιμάνια του σήμερα αποτελούν πρόσφορο έδαφος σε τέτοιου είδους εγχειρήματα.

I.      Προβληματική 

Η θεματική ''Νέα λιμάνια στα ιστορικά κέντρα των πόλεων- το λιμάνι της Πρέβεζας" μπορεί να ενταχτεϊ σε μια γενικότερη  

προβληματική. Αφορά στο μέλλον των πόλεων που βρίσκονται σε διαδικασία μετασχηματισμού και στη διεξαγωγή του μετασχηματισμού αυτού.

Έτσι προκύπτει μια κύρια προβληματική που θα μπορούσε να διατυπωθεί ως εξής : Η επανένταξη του λιμανιού στο ιστορικό κέντρο της πόλης ως πολεοδομική επέμβαση, με γνώμονα ένα φυσικό στοιχείο (το υδάτινο) και δυο ελεύθερους χώρους που διαθέτουν ένα σημαντικό δυναμικό, που θα τροφοδοτήσει και θα αναζωογονήσει τα δομικά στοιχεία του αστικού χώρου της πόλης της Πρέβεζας.

I.             Πολεοδομική ανάπτυξη της Πρέβεζας ως προς το λιμάνι της

Σημειώνουμε ότι οι παραδεκτές απόψεις για την ετυμολογία της λέξης Πρέβεζα προέρχονται από τη σλαβική λέξη Perevoz = πέρασμα, την αλβανική Preveze = μεταφορά και την ιταλική Prevesione, και εντοπίζεται ως συνοικισμός από τα τέλη του 12- 13^ου π.Χ. και αναφέρεται ως ο ''λιμιώνας της Πρέβεζας".

Διακρίνουμε 5 βασικές περιόδους :

Α) 1478-1701: Η Πρέβεζα αναπτύσσεται σε μια σχεδόν επίπεδη έκταση κατά μήκος της στενής εισόδου του Αμβρακικού κόλπου, στη χερσόνησο της Νικόπολης. Απέναντι της βρίσκεται το ακρωτήριο του Ακτίου και βόρεια ο όρμος Βαθύ. Κυριαρχεί το ισχυρό φρούριο της Μπούκας, χτισμένο από τους Τούρκους για να εποπτεύει  την είσοδο στον Αμβρακικό. Έξω από τα τείχη η Πρέβεζα αναπτύσσεται προς το βορρά και κατά μήκος της παραλίας. Φαίνεται πως ο ανθηρός για τα μεσογειακά λιμάνια μεσαίωνας δεν άφησε τα ίχνη του στην πόλη μυς. Ωοιόοο υπάρχει διακομιστικό εμπόριο ως προς την περιοχή.

Β) 1701-1798 : Είναι η περίοδος όπου διαμορφώθηκε ο πολεοδομικός ιστός του σημερινού ιστορικού κέντρου, ένα δίκτυο δρόμων με παράλληλους και κάθετους ως προς την παράλια. Το φρούριο της Μπούκας καταστράφηκε και οι Τούρκοι έχτισαν το κάστρο του Άγιου Ανδρέα. Ένα μέρος του πληθυσμού της πόλης κατοικούσε στον περίβολο του κάστρου. Το ποτάμι Καρυδιάς, λειτουργεί ως το φυσικό όριο της πόλης με την ενδοχώρα.

Γ) 1798-1912 : Κατά την περίοδο αυτή η μορφή της πόλης και η οργάνωση του χώρου διατηρούνται, ενώ η περιοχή κατοικείται από χριστιανούς, τούρκους και εβραίους. Σημειώνονται επεκτάσεις καθώς για την αμυντική θωράκιση της πόλης κατασκευάζεται περιμετρικό τείχος με τάφρο, ο προμαχώνας στη θέση Βρυσούλα, το κάστρο του Άγιου Γεωργίου και το κάστρο του Παντοκράτορα. Το λιμάνι της Πρέβεζας φαίνεται πως εξακολουθεί να λειτουργεί ως προμηθευτής για την ενδοχώρα και τις τριγύρω περιοχές.

Δ) 1912-1968 : Μετά την απελευθέρωση της Πρέβεζας ξεκινά σειρά επεμβάσεων για την αναβάθμιση της πόλης και το 1930 εκπονείται σχέδιο πόλης που επισπεύδεται με τη μεταπολεμική αστικοποίηση και έχει ως αποτέλεσμα κάποιες επεκτάσεις στον ιστό της πόλης. Το ποτάμι Καρύδας μπαζώνεται. Πολλά τείχη γκρεμίζονται όμως τα κάστρα παραμένουν. Το διακομηστικό εμπόριο βρίσκεται σε ανέλιξη. Το λιμάνι εκτείνεται προς το νότιο κομμάτι της παραλίας της Πρέβεζας

Το 1968 δημιουργείται μια πλατφόρμα για να φιλοξενήσει το νέο εμπορικό λιμάνι της πόλης και είναι η πρώτη χωροθέτηση του λιμένα.

Ε) 1968-2009 : Κατά την περίοδο αυτή ξεκινά μια έντονη και κυρίως απρογραμμάτιστη ανάπτυξη της πόλης. Σημειώνονται μεγάλες επεκτάσεις, χωρίς όμως τις απαραίτητες υποδομές. Διογκώνεται η χρήση της κατοικίας, σε αντίθεση με το κέντρο της πόλης που σχεδόν παραμένει στις διαστάσεις του. Το εμπορικό λιμάνι χωρίζεται στα δυο και στο ένα μέρος εισχωρεί η χρήση της τουριστικής μαρίνας. Πρόκειται για ένα λιμάνι χαμηλής ακτινοβολίας και χωρίς υποδομές που εξυπηρετεί την ευρύτερη περιοχή.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Τα δομικά στοιχεία λοιπόν που συμμετέχουν και στοιχειοθετούν την ανάπτυξη της πόλης είναι η χαμηλή παραλία ανάμεσα στο φρούριο του Αγ. Ανδρέα και το παλιό φρούριο της Μπούκας, το ανάγλυφο στις θέσεις των φρουρίων αυτών, και ο εξαφανισμένος σήμερα Καρυδάς γνωστός ως το ''ποτάμι".

Με την πάροδο του χρόνου, την πρόοδο των επιστημών και της τεχνολογίας, με την αλλαγή συστήματος άξιων και την δημιουργία νέων αναγκών, νέων δραστηριοτήτων, καθώς και τον ερχομό του τουρισμού, η Πρέβεζα βρέθηκε πιο κοντά στην αρχαία Νικόπολη και τον Αμβρακικό διεκδικώντας τα ως στοιχεία της ταυτότητας της πόλης.

Τα νέα αυτά δεδομένα ίσως παίζουν καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της πόλης και τις στρατηγικές της καθώς προσφέρουν σπανιότητα και κατά συνέπεια αυξάνουν την άξια της περιοχής.

I.           Δημόσιος χώρος

Αποτυπώνονται τρεις τύποι δημόσιων χώρων : πλατείες, χώροι

 πρασίνου, παλαιό φρούρια. Διακρίνουμε 2 σημαντικούς ελεύθερους χώρους που περικλείουν το κέντρο, τα δύο φρούρια, τα οποία όμως δεν έχουν δοθεί επισήμως σε δημόσια χρήση και αποτρέπουν τη δημιουργία δικτύου ελεύθερων χώρων στο κέντρο της πόλης. Επίσης, έχουμε μια πιο οργανωμένη παράκτια ζώνη κατά μήκος της πόλης με έναν αντίστοιχο χώρο σε μορφή εσπλανάδας και ένα δευτερεύον μέτωπο λιγότερο οργανωμένο, που οφείλεται στην πλούσια φύση και ιδιοποιείται το ανάγλυφο. Παρατηρείται δε ότι δεν υπάρχει σχέση" ανάμεσα στους χώρους πρασίνου και στις πλατείες. Πλην εξαιρέσεων, ο ένας χώρος δεν συνοδεύει τον άλλο. Εχουμε να κάνουμε με ένα μη οργανωμένο αστικό ιστό. Ως προς την κλίμακα της πόλης μας απουσιάζουν διαμορφώσεις αστικού χαρακτήρα για πεζούς και ποδηλάτες.

I.   Λειτουργίες - Χρήσεις

Δεσπόζουσα λειτουργία είναι αυτή της κατοικίας. Παρατηρούμε την παρουσία του εμπορίου σε κεντρικούς δρόμους, αθλητικών εγκαταστάσεων, παραθαλάσσιων και μη δραστηριοτήτων, βιομηχανική ζώνη που δεν μπόρεσε ποτέ να αναπτυχθεί τόσο όσο είχε αρχικά εκτιμηθεί και σχεδιασθεί. Το ίδιο συνέβη και στον εμπορικό λιμένα. Η τουριστική μαρίνα όμως, όπως και το παράκτιο μέτωπο λειτουργούν ως ελκτικά στοιχεία, ικανά να συγκεντρώσουν ένα πληθυσμό πολύ μεγαλύτερο από εκείνο του δήμου. Υπάρχουν κάποιες στοιχειώδεις τουριστικές υποδομές.

I.        3 Σενάρια εξέλιξης του χώρου του λιμανιού της πόλης

Είναι ο μοναδικός χώρος όπου μπορούμε να κοιτάξουμε την πόλη της Πρέβεζας και να απολαύσουμε τη δύση. Πρόκειται για ένα χώρο που απευθύνεται στους κατοίκους της περιοχής, αλλά και που ανταποκρίνεται σε μια κλίμακα μεγαλύτερη της τοπικής, με τουριστικές υποδομές.

Μέσα σε μια προσπάθεια ανεύρεσης ενοποιητικών στοιχείων για την αναζωογόνηση των λειτουργιών της πόλης προτείνονται τα παρακάτω 3 σενάρια :

Α) Πλήρης ένταξη του χώρου του λιμανιού στην πόλη με μια τουριστική πλατφόρμα (απομάκρυνση εμπορικού λιμανιού)

Η σύνδεση μεταξύ πόλης και λιμένα επιταχύνεται μέσω μιας χαμηλής γέφυρας που αγγίζει το νερό, για πεζούς και ποδηλάτες. Το μισό της γέφυρας είναι χτισμένο ενώ το άλλο μισό της είναι πλωτό, προκειμένου να εισέρχονται τα σκάφη στη μαρίνα.

Το μεγάλο πάρκινγκ της πόλης, δίπλα από την κεντρική πλατεία, μεταφέρεται προς τη βόρεια ακτή του λιμένα, ώστε να καλύπτεται από το ύψωμα του δρόμου.

Στη θέση του εκτείνεται ένα αστικό μέτωπο πάνω στο δρόμο, με τρία κτίρια όπου μπορούν να στεγάζονται δημόσιες υπηρεσίες, προκειμένου να δημιουργηθεί ένας πόλος υπηρεσιών με τις ήδη υπάρχουσες (νομαρχία - δέη - ταχυδρομείο), με λειτουργίες που θα βρίσκονται κυρίως στον όροφο και όχι στο ισόγειο, με στόχο τη διαφάνεια σε όλα τα ισόγεια προκειμένου να μη χαθεί η επαφή με τη θάλασσα και τον ορίζοντα . Η λογική αυτή βρίσκεται σε όλα τα προτεινόμενα κτίρια.

Προτείνουμε τη δημιουργία ενός συνεδριακού κέντρου - βιβλιοθήκης, που θα εξυπηρετήσει τις ανάγκες της πόλης, με προέκταση τη φιλοξενία σημαντικών συνεδρίων. Το κτίριο αυτό έχει διαφάνεια στο ισόγειο, όπου μπορεί να στεγάζεται η βιβλιοθήκη, ενώ στον όροφο είναι σχεδόν κλειστό, με συγκεκριμένες θεάσεις στον Αμβρακικό.

Πραγματοποιείται ο ναυταθλητικός όμιλος ως έχει χωροθετηθεί.

Στην περιοχή του αλιευτικού καταφυγίου προτείνεται ένας χώρος με υπαίθριες και στεγασμένες αγορές (ψαραγορά, λαχαναγορά, παζάρι).

Προτείνουμε επίσης τη μετατροπή του εμπορικού λιμένα και της μαρίνας σε τουριστική πλατφόρμα που θα συμπεριλαμβάνει τα εξής : κτίρια με λειτουργίες αναψυχής, γραφεία καταστήματα, ακόμα και κατοικία, έναν ξενώνα σε pilotis, αναβαθμισμένη τουριστική μαρίνα (με στόχο τη δημιουργία δικτύου μαρίνας μέχρι τον φυσικό όρμο Βαθύ), ναύσταθμο για την υποδοχή κρουαζιερόπλοιων.

Ουσιαστικά η πρόταση αυτή απεικονίζει την επέκταση του κέντρου της πόλης. Η πόλη βγαίνει στη θάλασσα. Τα κτίρια έχουν φόρμα βιομηχανικών κτιρίων και ''decks" για να θυμίζουν το παρελθόν του χώρου. Συνοδεύονται από πλατφόρμες μέσα στη θάλασσα, μεγάλους υπαίθριους χώρους και έντονη φύτευση. Είναι μια απάντηση στην αστική πολυπλοκότητα και την υπερβολική επέκταση της πόλης, καθώς το ιστορικό κέντρο αποκτά ένα αντίβαρο που μπορεί εξίσου να συμπυκνώσει τις επιπρόσθετες λειτουργίες που χρειάζεται πλέον η περιοχή της Πρέβεζας. Συνδυάζει λειτουργίες τοπικής και υπερτοπικής

ακτινοβολίας. Έρχεται να γίνει μέρος της καθημερινότητας των κατοίκων αλλά έλκει και έκτακτους επισκέπτες που θα μπορούσαν να βρίσκονται εκεί σε διαφορετικές χρονικές στιγμές του έτους. Το δίπολο αυτό έρχεται να δυναμώσει τον αστικό χώρο.

Β) Συνύπαρξη εμπορικού λιμανιού - με τουριστική πλατφόρμα

Στο δεύτερο σενάριο συνυπάρχουν εμπορικός λιμένας και τουριστική πλατφόρμα. Τις δύο δραστηριότητες χωρίζει ένα τοιχίο πυκνής βλάστησης. Ο ξενώνας της πρότασης I και κάποια κτίρια της τουριστικής πλατφόρμας παραλείπονται. Στο σενάριο αυτό ουσιαστικά συντηρούμε την υπάρχουσα κατάσταση έως ότου φύγει το εμπορικό κομμάτι του λιμένα.

Γ) Θαλάσσιο πάρκο - σύμβολο (ή μονοσήμαντη πρόταση πάνω σε συγκεκριμένη στρατηγική ανάπτυξης)

Στην τρίτη αυτή πρόταση προωθείται ένας ελεύθερος χώρος που θα μετάσχει στο δίκτυο ελεύθερων χώρων της πόλης. Θα μπορούσε να είναι ένα θαλάσσιο πάρκο με θέμα τον Αμβρακικό κόλπο, πιθανά συνοδευόμενο από κάποιους στεγασμένους χώρους. Πρόκειται για ένα αντικείμενο - σύμβολο. Θα μπορούσε να πάρει τη φόρμα ενός πλοίου ανάμεσα σε Αμβρακικό κόλπο και Ιόνιο πέλαγος. Αλλιώς, η θεματική της πρότασης θα μπορούσε να αφορά σε μια συγκεκριμένη στρατηγική ανάπτυξης που να προωθεί και να αναδεικνύει τη σπανιότητα της τοποθεσία Θαλάσσιο πάρκο με στεγασμένους και υπαίθριους χώρουςΤο σενάριο αυτό βασίζεται περισσότερο σε μια υπερτοπική, επέμβαση.Απευθύνεται μεν στους κατοίκους της πόλης αλλά και σε ένα ευρύτερο κοινό που θα μπορούσε να επισκέπτεται ένα ''λιμάνι- πάρκο" στην καρδιά της πόλης.

I.           Πορίσματα

Ο νέος λιμένας που προέκυψε το 1968 δεν απορροφήθηκε ποτέ από τον ιστό της πόλης, ούτε οικειοποιήθηκε από τους κατοίκους της. Πρόκειται για ένα χώρο χωρίς ταυτότητα που τριβελίζει ανάμεσα σε εμπορικό και παράλληλα τουριστικό χαρακτήρα, χωρίς να διεκδικεί κανέναν από τους δύο.

Αναγκαία συνθήκη για την ανάπτυξη του λιμανιού της πόλης είναι η χάραξη μιας ενιαίας στρατηγικής με επεκτάσεις στην εξέλιξη της πόλης αλλά και της ευρύτερης περιοχής της Πρέβεζας.

Παράλληλα, το παράκτιο μέτωπο της πόλης χωρίζεται σε τρία τμήματα. Ένα πιο αστικοποιημένο στο κέντρο όπου χωροθετείται και ο λιμένας και εκατέρωθεν δύο περι-αστικά

 μέτωπα με παραθαλλάσιες λειτουργίες. Πάνω σε αυτά τα μέτωπα βρίσκονται και τα κάστρα και οι ελεύθεροι χώροι της πόλης. Υπάρχει λοιπόν ένα ''σύστημα" πάνω στο οποίο μπορούμε να βασιστούμε για επεξεργαστούμε την ανάπτυξη του λιμανιού της πόλης και το μελλοντικό χαρακτήρα του.

Η πόλη είναι ένας θεσμός αλλά και μια πραγματικότητα. Οφείλουμε να δούμε την αναδιάρθρωσή της σαν ένα μέσο για να αποκαταστήσουμε τη σχέση μεταξύ πόλης και θάλασσας και να δημιουργήσουμε συνθήκες ανάπτυξης για τη σύγχρονη παραθαλάσσια πόλη, στο σύνολό της.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ -ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΗΜΕΡΙΔΑΣ

"ΝΕΑ ΛΙΜΑΝΙΑ ΣΤΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ - ΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΤΗΣ ΠΡΕΒΕΖΑΣ"

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

1. Η λανθασμένη χωροθέτηση της επέκτασης του λιμανιού της Πρέβεζας σε σχέση με τη πόλη και το ιστορικό κέντρο της, αποτελεί μεγάλο πρόβλημα για την ανάπτυξη της πόλης αλλά και του ίδιου του λιμανιού. 

2. Δημιουργούνται σημαντικά περιβαλλοντικά προβλήματα όσον αφορά το στόμιο του Αμβρακικού λόγω της μείωσης κατά το ήμισυ της διατομής του και συνέπεια την αύξηση της ταχύτητας των ρευμάτων, προκαλώντας μεγάλα προβλήματα διάβρωσης των ακτών εντός και εκτός του κόλπου.

3. Σε σχέση με το ιστορικό λιμάνι των αρχών του περασμένου αιώνα, η εμπορική δραστηριότητα του λιμανιού, παρότι έχει συρρικνωθεί και περιοριστεί σε δύο τρεις δραστηριότητες ιδίως χύδην δημητριακών, αποτελεί σημαντική οικονομική και επιχειρηματική δραστηριότητα και η δράση του θα πρέπει να στηριχθεί και διαφυλαχθεί, καθόσον εξυπηρετεί την οικονομία της περιοχής και της Ηπείρου  γενικότερα.

4. Από τη δραστηριότητα όμως του εμπορικού τμήματος, δημιουργούνται χρόνια και δυσεπίλυτα προβλήματα, που έχουν σχέση με τις προσβάσεις στο λιμάνι και τη διέλευση φορτηγών μεταφοράς, σχεδόν μέσα στη καρδιά της πόλης.

5 .Κάθε προσπάθεια έστω και τώρα για εξασφάλιση πρόσβασης στο λιμάνι, δεν θα επιλύσει ποτέ τα προβλήματα ρύπανσης και απομάκρυνσης των φορτηγών από το κέντρο της πόλης, ιδιαίτερα μετά τις επεκτάσεις που σχεδιάζονται.

6. Η εικόνα της εισόδου από θάλασσα στη πόλη και στο λιμάνι μέσω θαλαμηγών, κρουαζιερόπλοιων κλπ, της είναι αποτρεπτική για την

 τουριστική ανάπτυξη, στόχο που επιδιώκει η πόλη, αλλά η σημερινή λειτουργία του λιμανιού αποτρέπει.

7. Οι θεσμοθετημένες χρήσεις εμπορικών, τουριστικών και αλιευτικών δραστηριοτήτων στον ίδιο χώρο κρίνονται ασύμβατες , ιδίως της εμπορικής με τις άλλες δύο, και θα πρέπει να επανεξεταστούν.

8. Κάθε προσπάθεια εξωραισμού του λιμανιού με την συνύπαρξη όλων των δραστηριοτήτων ,θα έχει ελάχιστα αποτελέσματα, δεν θα επιλύσει τα προβλήματα και μετά από λίγο καιρό η πόλη θα συζητά ξανά το ίδιο πρόβλημα. Θα χαθεί όμως χρόνος και χρήμα.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Άμεση διερεύνηση μεταφοράς του εμπορικού τμήματος του λιμανιού σε νέα θέση. Ενδιαφέρουσα κρίνεται η πρόταση της ομάδας εργασίας του TEE για τη θέση της «Ιχθυόσκαλας» στον Άγιο Θωμά, την οποία θα πρέπει να εξετάσει το ΥΠΕΧΩΔΕ στα πλαίσια της μελέτης του MASTER PLAN που βρίσκεται σε εξέλιξη. Πιθανή αξιοποίηση των τσιμεντένιων ογκόλιθων που έχουν παραμείνει στη κατασκευή της νέας προβλήτας.

2.    Απελευθέρωση της ζώνης του λιμανιού, και προκήρυξη διεθνούς Αρχιτεκτονικού διαγωνισμού , για την ανάπλαση του χερσαίου τμήματος του λιμανιού σαν χώρου πολλαπλών δραστηριοτήτων και ένταξή τους στον ιστό της πόλης.

3.    Σε περίπτωση αδυναμίας μεταφοράς του εμπορικού τμήματος σε νέα θέση, θα πρέπει να περιοριστεί το εμπορικό τμήμα στη βορειοανατολική προβλήτα, με ολοκλήρωση των έργων που εκκρεμούν. 

4.    Μελέτη αποκατάστασης ρευματισμών του Αμβρακικού κόλπου και διάνοιξη τομών στη ζώνη του χερσαίου λιμένα όπου απαιτείται.

5. Μελέτη ενίσχυσης και αξιοποίησης όλης της παραλιακής ζώνης μέχρι το «μνημείο του Ναύτη».

6. Προώθηση της ακτοπλοϊκής σύνδεσης νησιών και λιμανιών του Ιονίου —με Υδροπτέρυγα- (flight dolphins)

7.   Ολοκλήρωση των χερσαίων εγκαταστάσεων της μαρίνας και επαύξηση των θέσεων ελλιμενισμού σκαφών σε όλο το μήκος της προκυμαίας.

8. Οι σημερινές συνθήκες ανάπτυξης της πόλης και του λιμανιού, απαιτούν επανακαθορισμό των ορίων και χρήσεων της λιμενικής ζώνης στα τμήματα που επηρεάζουν τη λειτουργία της.

9.    Απαιτείται εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας των λιμενικών ταμείων, με ενεργή συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης α' και β' βαθμού.

10.  Προώθηση από τη πόλη, ένταξης της Πρέβεζας σε Δίκτυο μεσαίων και μικρών πόλεων-λιμανιών και πίεση για εφαρμογή ολοκληρωμένων πολιτικών με κέντρο τις παραθαλάσσιες πόλεις-λιμάνια σε εθνικό επίπεδο.

11.Συμμετοχή της πόλης -λιμάνι σε ένα ισχυρό δίκτυο πόλεων -λιμανιών οικονομικού και πολιτισμικού περιεχομένου (π.χ. Ένωση ιστορικών πόλεων -λιμανιών Αδριατικής-Ιονίου).

12. Προώθηση από την χώρα μας, πρωτοβουλιών μέσω της Ευρωπαϊκής θαλάσσιας χωροταξίας, της καθιέρωσης των μεσαίων και μικρών πόλεων-λιμανιών ως κρίκους θαλάσσιων μεταφορών και μετακινήσεων. 

 Η παραπάνω μελέτη στο σύνολο της δια του τότε προέδρου του τεχνικού επιμελητηρίου Ελλάδας, κου Γιάννη Αλαβάνου είχε αποσταλεί στον τότε Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ, κο Σουφλιά και είχε κοινοποιηθεί στον Υφυπουργό Δημοσίων Έργων, κο Θεμιστοκλή Ξανθόπουλο και στον Υφυπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας κο Σταύρο Καλογιάννη. 

Κύριε Υπουργέ,

Μετά την επιτυχημένη ημερίδα που πραγματοποίησε το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας στις 14 Φλεβάρη 2009 στη Πρέβεζα, με θέμα «Νέα λιμάνια στα ιστορικά κέντρα των πόλεων.. - Το λιμάνι της Πρέβεζας», σας ενημερώνουμε για τα συμπεράσματα της ημερίδας επισημαίνοντας τα εξής:

Η λειτουργία του εμπορικού τμήματος στο λιμάνι της Πρέβεζας είναι ασύμβατη με την κλίμακα και τη ιστορική φυσιογνωμία της πόλης. Προκαλεί σοβαρά περιβαλλοντικά και κύκλοφοριακά προβλήματα στον πόλεοδομικό ιστό, υποβαθμίζοντας το παραλιακό μέτωπο, ενώ ταυτόχρονα εντείνει τον κυκλοφοριακό φόρτο και την ηχορυπανση λόγω της διέλευσης βαρέων οχημάτων από το ιστορικό κέντρο και- τον ^: οικιστικό .ιστό της πόλης. Επιπλέον η χωροθέτηση του εμπορικού λιμένα στο πλέον στενό σημείο του Αμβρακικού Κόλπου προκαλεί μεγάλη περιβαλλοντική επιβάρυνση . στο θαλάσσιο περιβάλλον του Αμβρακικού, περιοχή προστατευόμενη και ενταγμένη στο δίκτυο NATURA 2000.                                      -

Η ύπαρξη εμπορικού λιμένα στα ιστορικά κέντρα των πόλεων, σε συνδυασμό με τις συναφείς δραστηριότητες που αναπτύσσονται γύρω από αυτόν, δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στην εύρυθμη λειτουργία και τη βιώσιμη ανάπτυξη των πόλεων/πόσο μάλλον όταν διακινούνται φορτία με δημητριακά προϊόντα, αλλά και αδρανή υλικά, όπως στο συμβαίνει στην. πόλη της Πρέβεζας.

Κρίνουμε σκόπιμο, για το υφιστάμενο λιμάνι, η Πολιτεία να επενδύσει στην αναβάθμιση της ποιότητας και της ασφάλειας των υποδομών ακτοπλοΐας και θαλάσσιου τουρισμού, ενώ ταυτόχρονα να διερευνηθεί καταλληλότερη θέση για τη λειτουργία του εμπορικού τμήματος του λιμένα, ούτως ώστε να εξακολουθήσει να έχει ρόλο στις εμπορευματικές μεταφορές του Νομού, δραστηριότητα που συμβάλλει στην οικονομία της περιοχής. 

Επειδή βρίσκεται σε εξέλιξη η μελέτη αναβάθμισης, βελτιωτικών έργων και εξωραϊσμού στο λιμάνι της Πρέβεζας -MASTER PLAN-, η Όποια ανετέθη από τις υπηρεσίες Υπουργείου σας (Δ/νση Λιμενικών  Έργων και Αεροδρομίων ) θεωρούμε ότι η μεταφορά του εμπορικού τμήματος του λιμένα σε άλλη θέση, απομακρυσμένη από το παραλιακό μέτωπο της πόλης και το στόμιο του Αμβρακικού Κόλπου, αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την ανάπτυξη της Πρέβεζας και της ευρύτερης περιοχής. 

Κάθε προσπάθεια βελτίωσης του εμπορικού τμήματος στο υφιστάμενο λιμάνι θα επιφέρει υποβάθμιση της τουριστικής ανάπτυξης και των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της περιοχής και ακύρωση κάθε δυνατότητας υγιούς, εύρυθμης και βιώσιμης λειτουργίας της πόλης της Πρέβεζας.  

Συνημμένα σας στέλνουμε τη μελέτη ομάδας εργασίας της Ν.Ε. Πρέβεζας του ΤΕΕ με θέμα «Λιμάνι της Πρέβεζας. Προοπτικές ανάπτυξης σε σχέση με τη λειτουργία του παραδοσιακού κέντρου της πόλης - προτάσεις εφαρμογής" όπου εμπεριέχεται το παρελθόν, το παρόν και μέλλον της ανάπτυξης της Πρέβεζας σε συνάρτηση με το λιμάνι της και προτείνεται η μετατροπή του σε χώρο πολλαπλών δραστηριοτήτων, ενταγμένο στον ιστορικό ιστό της πόλης, με πασιφανή τα οφέλη για την οικονομία της περιοχής και την ανάπτυξή της.

Με εκτίμηση

Ο Πρόεδρος

Γιάννης Αλαβάνος

Δείτε ολόκληρη την Μελέτη σε PDF αρχείο με το σχετικό φωτογραφικό υλικό, ΕΔΩ