ΠΡΕΒΕΖΑ: Τι ονομάζουμε φωνολογική ενημερότητα και γιατί θα πρέπει να κατακτηθεί πριν το παιδί φοιτήσει στην Πρώτη Δημοτικού, της Ροδάνθης Σωτηροπούλου

Φωνολογική ενημερότητα είναι η ικανότητα του ατόμου να αναγνωρίζει και να χειρίζεται με συνειδητό τρόπο τα φωνολογικά στοιχεία της γλώσσας . Η Φωνολογική ενημερότητα υποδηλώνει  μια σύνθετη δεξιότητα όπου το άτομο που την κατέχει μπορεί να συλλάβει ότι ο λόγος απαρτίζεται από διακριτά φωνολογικά δομικά στοιχεία, τα χειρίζεται και τα χρησιμοποιεί.

 Η φωνολογική ενημερότητα είναι στενά συνδεδεμένη  με την ανάγνωση και βοηθά το παιδί να μεταβεί ομαλά από τον προφορικό στον γραπτό λόγο.

Τι δεξιότητες  περιλαμβάνει;

Η φωνολογική ενημερότητα  περιλαμβάνει μια ποικιλία από δεξιότητες.

Όλες αυτές οι δεξιότητες φαίνεται να πηγάζουν από την ίδια γνωστική βάση και ως εκ τούτου υπάγονται κάτω από την ίδια ομπρέλα. Ο όρος  φωνολογική επίγνωση καλύπτει ένα ευρύ φάσμα μεταγλωσσικών δεξιοτήτων. Οι δεξιότητες αυτές ονομαστικά είναι:

Η λεξική επίγνωση:  είναι το πρώτο επίπεδο φωνολογικής επίγνωσης και αφορά την ικανότητα του παιδιού να αναγνωρίζει το πόσες λέξεις υπάρχουν σε μια πρόταση.

Η συλλαβική επίγνωση:  αναφέρεται στην ικανότητα του παιδιού να κατανέμει την λέξη σε συλλαβές και να ενώνει συλλαβές ώστε να δημιουργήσει μια λέξη.

Η φωνημική επίγνωση:  πραγματοποιείται ο χειρισμός του φωνήματος

Η επίγνωση της ομοιοκαταληξίας: τα ο παιδί κατακτά την δεξιότητα αναγνώρισης και παραγωγής ομοιοκαταληξίας.

Γιατί είναι σημαντική  η φωνολογική ενημερότητα;

Η απόκτηση της φωνολογικής ενημερότητας είναι σημαντική διότι αποτελεί  το θεμέλιο για την γραφή, την ανάγνωση και την ορθογραφία. Σε μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί, τα παιδιά που αξιολογήθηκαν με υψηλούς βαθμούς στη φωνολογική ενημερότητα πριν  διδαχθούν ανάγνωση και γραφή, είχαν καλύτερες επιδόσεις στην εκμάθηση του γραπτού λόγου.

Το παιδί που έχει αναπτυγμένη φωνολογική ενημερότητα μπορεί να:

 

Εντοπίζει και να δημιουργεί  προφορικά μια ρίμα (ομοιοκαταληξία)

Χτυπά  παλαμάκια  αντίστοιχα με τον αριθμό των συλλαβών μιας λέξης

Αναγνωρίζει τις λέξεις με τα  ίδια αρχικά γράμματα ή συλλαβές

Εστιάζει και χειρίζεται  μεμονωμένα ήχους (φωνήματα) στον προφορικό λόγο

Διακρίνει  τις λέξεις μιας πρότασης, τις συλλαβές μιας λέξης, τους ήχους μιας συλλαβής

 

Το παιδί με φτωχή  φωνολογική ενημερότητα έχει συνήθως ανώριμο σύστημα επεξεργασίας ήχων, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζει αρκετές δυσκολίες στις δεξιότητες ανάγνωσης και γραφής. Συνήθως:

--Παραλείπει,  προσθέτει ή αντιμεταθέτει γράμματα ή συλλαβές

--Δυσκολεύεται στην ανάγνωση άγνωστων λέξεων

--Έχει αργό ρυθμό ανάγνωσης

--Δεν βρίσκει  λέξεις που ξεκινούν από έναν ήχο

--Δυσκολεύεται  να εντοπίσει από πόσες συλλαβές αποτελείται η λέξη

--Δυσκολεύεται στη διάκριση ομοιοκαταληξίας

--Μπερδεύει  γράμματα στην γραφή

 

 

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ  ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Άσκηση 1: Ποιο ζευγαράκι ακούγεται πιο ταιριαστό ?

Λέμε στο παιδί ζεύγη λέξεων και του ζητάμε να μας πει ποια ακούγονται στο τέλος τα ίδια π.χ. πόδι – ρόδι, χώμα – σώμα.

Άσκηση 2:  Το παιδί ακούει φωνήματα λέξεων με τη σειρά και θα πρέπει να καταλάβει ποια λέξη είναι και να την πει,

 πχ. ακούει /τ-ρ-ε-ν-ο/ και θα πρέπει να πει /τρένο/.

Άσκηση 3: Το παιδί βλέπει εικόνες και πρέπει να δείξει αυτές που ξεκινούν από το ίδιο φώνημα ή από ένα συγκεκριμένο

 φώνημα πχ. /π/.

 Για περισσότερες ασκησούλες , επικοινωνήστε μαζί  μας ! Θα είμαστε στην διάθεσή σας!

Η ΟΜΑΔΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΠΡΕΒΕΖΑΣ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

§  Πόρποδας, Κ. (2000). Εκπαιδευτικές προσεγγίσεις και υλικό για την αξιολόγηση και αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών των μαθητών του δημοτικού σχολείου. Έκδοση: στο πλαίσιο υλοποίησης του Έργου ΕΠΕΑΕΚ, 2006.

§  Πόρποδας, Κ. Δ. (2002). Η ανάγνωση. Πάτρα

§   Σκαλούμπακας, Χ., Πρωτόπαπας, Α., & Νικολόπουλος, Δ. (2003). Παρουσίαση μιας κλίμακας μαθησιακής αξιολόγησης για την εξέταση των μαθησιακών δυσκολιών και στοιχεία από την χορήγησή της σε μαθητές πρώτης γυμνασίου. Στο Μ. Γλύκας & Γ. Καλομοίρης (επιμ.) Διαταραχές Επικοινωνίας και Λόγου: Πρόληψη, Έρευνα, Παρέμβαση και Νέες Τεχνολογίες στην Υγεία, 55-70.

§  Χατζησαββίδης, Σ., & Χατζησαββίδου, Α. (2016). Γραμματική Νέας Ελληνικής Γλώσσας. Α?, Β?, Γ? Γυμνασίου. Α΄, Β΄, Γ΄ Γυμνασίου, Διοφάντους.