ΠΡΕΒΕΖΑ: "Ακόμα κι αν απλώς ονειρεύεσαι ότι με δέρνεις, καλύτερα να ξυπνήσεις και να ζητήσεις έμπρακτα συγγνώμη"

“Βία κατά των γυναικών”, δράσεις για την πρόληψη και την εξάλειψη του φαινομένου ήταν το θέμα της πολύ ενδιαφέρουσας ημερίδας που πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Τετάρτης 2/4 στην αίθουσα της Θεοφανείου στην Πρέβεζα από το αυτοτελές γραφείο Ισότητας της Περιφέρειας Ηπείρου σε συνεργασία με τον Ιατρικό σύλλογο Πρέβεζας.

Την ημερίδα χαιρέτησαν ο κος Δημήτρης Σουμαλεύρης πρόεδρος Ιατρικού Συλλόγου Πρέβεζας, η κα Γιούλα Μητροκώστα πρόεδρος της Περιφερειακής Επιτροπής Ισότητας των δύο φύλων, ο Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Πρέβεζας, κος Θωμάς Γεωργίου και ο Διοικητής του Νοσοκομείου Πρέβεζας, κος Δημήτρης Σκανδάλης .

Στην ημερίδα μίλησαν:

Ευγενία Μπράτη Αυτοτελές γραφείο Περιφερειακής Επιτροπής Ισότητας των δύο φύλων με θέμα “Βία κατά των γυναικών. Έννοια μορφές Έμφυλης Βίας .

Ευάγγελος Μάστακας αντεισαγγελέας εφετών Ιωαννίνων με θέμα η αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας από τον εισαγγελέα (πρόληψη – καταστολή)

Χριστίνα Πεπόνη Επιμελήτρια Α’ Γενική Ιατρός Πολυδύναμο Ιατρείο Λούρου με θέμα “Κακοποίηση των γυναικών. Η ιατρική οπτική”

Πουλιάνου Σταυρούλα Ψυχολόγος Συμβουλευτικού Κέντρου Πρέβεζας με θέμα “Δεν σωπαίνουμε μιλάμε για την έμφυλη βία”

Η ημερίδα ολοκληρώθηκε με συζήτηση μεταξύ των παρευρισκομένων.

Μεταξύ άλλων έδωσαν το παρών ο Αντιπεριφερειάρχης Πρέβεζας, Στ.Ιωάννου, ο Δήμαρχος Πρέβεζας, Νίκος Γεωργάκος, η Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου, Δήμητρα Αηδώνη, ο Αντιδήμαρχος Κοινωνικής Πολιτικής, Σπύρος Κόκκαλης, ο Περιφερειακός Σύμβουλος, Χρ.Γούσης, εκπρόσωπος της Αστυνομικής Διεύθυνσης Πρέβεζας, πολίτες κ.α.

Στην ομιλία του ο αντεισαγγελέας εφετών Ιωαννίνων, κος Μάστακας αναπτύσσοντας το θέμα η αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας από τον εισαγγελέα (πρόληψη – καταστολή) ανέφερε τα παρακάτω:

Νομική έννοια βίας

Βία είναι κάθε πράξη, παράλειψη ή και απειλή βίας, η οποία εξαναγκάζει τρίτα πρόσωπα σε πράξη, παράλειψη ή ανοχή, για την οποία το θύμα ή τα θύματα δεν έχουν υποχρέωση.

Τα θύματα

Η ποικιλία των μορφών βίας δημιουργεί και αντίστοιχα θύματα.

Έτσι διακρίνουμε θύματα:

Ø Άντρες – Γυναίκες,

Ø Ανήλικα-Ενήλικα  

Ø Ηλικιωμένα ή Τρίτης ηλικίας

 

Τα πιο ευάλωτα θύματα είναι :Τα Παιδιά & οι Γυναίκες. Οι Ηλικιωμένοι, βιώνουν έντονα τη θυματοποίηση τους αλλά δε γίνονται θύματα τόσο συχνά όσο τα άτομα νεότερης ηλικίας

 

Περιβάλλον θυματοποίησης:

Μπορούμε να διακρίνουμε τη θυματοποίηση:

Ø Εντός της οικογένειας: Η ενδοοικογενειακή βία.

Ø Εκτός της οικογένειας:  Η ενδοσχολική βία & η εργασιακή βία.  

Ενδοοικογενειακή βία

Είναι η άσκηση βίας εντός της οικογένειας. Για τις περιπτώσεις αυτές έχει θεσπιστεί και ισχύει ο ειδικός ποινικός νόμος,  3500/2006, ως αντικ. με τους νόμους Ν.4531/18, 5090/24, 5172/25.

Σκοπός: Η αντιμετώπιση του φαινομένου της ενδοοικογενειακής βίας, στη βάση των αρχών της ελευθερίας, της αυτοδιαθέσεως και της αξιοπρέπειας του ατόμου.

Στην διάταξη του άρθρου 1 αναλύεται η έννοια της οικογένειας.
Μια όμως και η συζήτηση γίνεται για τη γυναίκα, θα αναφέρουμε  ότι στην οικογένεια, νοείται 1^ον) Η κοινότητα που αποτελείται από συζύγους (θρησκευτικό ή πολιτικό γάμο)ή πρόσωπα που συνδέονται με σύμφωνο συμβίωσης…... 2^ον) ο ν. 3500/06 εφαρμόζονται και στους  μόνιμους συντρόφους και 3^ον) στους τέως συζύγους και στους τέως μόνιμους συντρόφους. (Με το πρόσφατο νόμο 5172/25  η έννοια του συντρόφου προσδιορίστηκε πληρέστερα).

Η αύξηση του αριθμού των δολοφονιών γυναικών στην χώρα μας, ιδίως όμως η αύξηση κατά το διάστημα του lockdown λόγω COVID-19, των καταγγελλομένων περιστατικών της ενδοοικογενειακής βίας, ειδικά σε βάρος των συζύγων-γυναικών, οδήγησαν τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, στην έκδοση της με α.α 12/21 εγκυκλίου προς τους Εισαγγελείς της χώρας, προκειμένου να βρίσκονται σε «απόλυτη» επαγρύπνηση για την αντιμετώπιση των εγκληματικών πρακτικών που έχουν προκαλέσει αίσθηση, με θύματα ιδίως γυναίκες και ευάλωτα άτομα.

Ο Εισαγγελέας του Α.Π παρήγγειλε τους Εισαγγελείς:

Ø Να παραπέμπουν  τους δράστες αμέσως στο Αυτόφωρο.

Ø Να κινούνται από τα Α.Τ άμεσα οι σχετικές διαδικασίες συλλήψεως.

Ø Για τις σοβαρές περιπτώσεις (δολοφονίες γυναικών, βαριές κακοποιήσεις) οι υποθέσεις να εκδικάζονται κατά απόλυτη προτεραιότητα.

Ø Οι Εισαγγελείς να κινούνται άμεσα παρέχοντας κάθε νομική δυνατότητα στα θύματα των ενδοοικογενειακών κακοποιήσεων και σε πλήρη συνεργασία με αρμόδιες Δομές και Κρατικές Αρχές (Α.Τ & Αυτοτελή Γραφεία Αντιμετώπισης Βίας

 

Βία-Διακρίσεις

Ø Η βία ειδικά κατά των γυναικών: Συνιστούν τη συντριπτική πλειοψηφία των θυμάτων έμφυλης-ενδοοικογενειακής βίας. Με τον τελευταίο νόμο 5172/25 στο άρθρο 4 ορίζεται η έννοια της «βίας κατά των γυναικών»  και η έννοια της «εξ οικείων βίας»

ü Η κακοποίηση των παιδιών : Αποδίδεται στην αντίληψη ότι τα παιδιά θεωρούνται κτήματα των γονέων τους, οι οποίοι μπορούν να τα υποβάλουν σε αυστηρές ή  εξαντλητικές τιμωρίες

Ø Η βία σε βάρος των ανδρών : Δεν φαίνεται να οφείλεται τόσο σε στερεότυπα με βάση το φύλο, όσο σε άλλους παράγοντες, όπως η προσωπικότητα της συζύγου, τα ψυχικά προβλήματα, η χρήση αλκοόλ από μέρους της, ιστορικό κακοποίησης.

 

Η βία εντός της οικογένειας

ü Η βία εντός της οικογένειας έχει πολλά πρόσωπα.

 Περιλαμβάνει ενεργητική ή παθητική βία.

Ø Η ενεργητική βία συνίσταται σε πράξεις και αναφέρεται στη σωματική, ψυχολογική και σεξουαλική βία.

Ø Η παθητική βία συνίσταται σε παραλείψεις και αναφέρεται συνήθως στη σωματική ή ψυχολογική παραμέληση.

 

Είδη Βίας

· Σωματική κακοποίηση 

Εύρος: Από ήπιες μέχρι και άγριες σωματικές επιθέσεις. Από ένα απλό σπρώξιμο, ένα τράνταγμα, το κλείδωμα στο σπίτι, τα χαστούκια, την πρόκληση εγκαύματος,  την πρόκληση τραυμάτων με χρήση αιχμηρών ή άλλων αντικειμένων όπως ζώνη, καρέκλα, τη βία που ασκείται σε βάρος εγκύου. Οι κακώσεις αυτές μπορεί να καταλήξουν μέχρι και σε μόνιμες βλάβες, αναπηρίες ακόμη και στο θάνατο.

· Λεκτική, συναισθηματική, ψυχολογική κακοποίηση.

Εύρος: Περιλαμβάνει σχήματα συναισθηματικής κακομεταχείρισης, όπως  συμπεριφορά με υποτιμητικό, επιθετικό, απειλητικό ύφος και τόνο  και εν γένει συμπεριφορά που αποσκοπεί στην περιφρόνηση προς τη γυναίκα με στόχο την αποδυνάμωση και υποταγή της

· Ψυχολογική βία

Περιπτώσεις : Ο έλεγχος στη ζωή του άλλου, η απομόνωση από την οικογένεια, τους φίλους, την εργασία και την κοινωνική ζωή, η παθολογική ζήλια, η  υποτίμηση για τις διανοητικές ικανότητες, τη συμπεριφορά, την εμφάνιση, τη σεξουαλικότητα. Ο εκφοβισμός, οι απειλές π.χ. εκτόνωση σε αντικείμενα ως επίδειξη δύναμης.

Άξιο ειδικής αναφοράς: Η Ψυχολογική βία που αντιμετωπίζουν οι διαζευγμένοι ή οι εν διαστάσει άνδρες, στην οποία περιλαμβάνεται και το σύνδρομο της γονικής αποξένωσης κατά το οποίο η γυναίκα στρέφει εναντίον του πατέρα, το παιδί-παιδιά τους.

 

· Σεξουαλική βία: 

Εύρος: Από το βιασμό, την προσβολή γενετήσιας αξιοπρέπειας, την έκθεση σε πορνογραφικό υλικό, την εκπόρνευση και τελευταία το revengePorn

 

· Οικονομική βία:

Περιπτώσεις : Η στέρηση πόρων, ευκαιριών, αγαθών και υπηρεσιών, με σκοπό να καταστεί το θύμα εξαρτημένο από το θύτη. Ο έλεγχος των περιουσιακών στοιχείων και του εισοδήματος του θύματος

 

Τι μπορεί και τι πρέπει να κάνει ένα θύμα ενδοοικογενειακής βίας; Τι διεξόδους έχει; Πώς μπορεί να την προστατέψει ο νόμος;

Το όποιο θύμα ΠΡΕΠΕΙ να μιλήσει. Να μιλήσει από την αρχή.

Ø Να μιλήσει το ίδιο το θύμα. Μόνο αυτό μπορεί να μεταφέρει, να περιγράψει τα όσα έχει βιώσει ή βιώνει.

Ø Όταν η γυναίκα δεν μπορεί ή δε θέλει, πρέπει να μιλήσουν τα πρόσωπα που γνωρίζουν. Το θύμα μπορεί να είναι ευάλωτο συναισθηματικά, να μην έχει την κατάλληλη ψυχολογία, το ανάλογο νοητικό υπόβαθρο ή τη θέση να μιλήσει. Εμείς οι λοιποί που γνωρίζουμε την κατάσταση απαιτείται να παρέμβουμε, να μιλήσουμε.

 

Από το Παρασκήνιο στο Προσκήνιο.

Σήμερα όλο και περισσότερα θύματα μιλάνε. Το ρήμα «μιλάνε» είναι σημαντικό στις συγκεκριμένες περιπτώσεις. Να αρχίσουν να μιλάνε όμως, όταν αρχίζει η κακοποίηση. Του ρήματος «μιλάω», πρέπει να προηγηθεί το ρήμα «αρχίζω».Το όποιο θύμα, πρέπει να αρχίζει να μιλάει όταν «αρχίζει» η όποια κακοποίηση (σωματική, ψυχολογική, σεξουαλική, εργασιακή, αθλητική κ.ο.κ). Όσο δεν αποφασίζει να αρχίσει να μιλάει, τόσο η κακοποίηση αυτή θα συνεχίζεται, τόσο θα αυξάνει και σε κάποιες περιπτώσεις θα επικρατεί.

Όπως προκύπτει από στατιστικά στοιχεία, για την περίοδο από Ιανουάριο-Ιούλιο του 2024, καταγράφηκαν 12.459 περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, με τους αστυνομικούς να προχωρούν σε 7.467 συλλήψεις, δηλαδή περίπου 70 κακοποιητές ημερησίως. Η εκπρόσωπος τύπου της ΕΛ.ΑΣ έκανε λόγο για αύξηση της τάξεως του (87%) στις καταγγελίες κακοποίησης σε σύγκριση με την περσινή χρονιά.

Πoυ μπορεί και επιβάλλεται να μιλήσει το θύμα:

Ø Σε μια καλή φίλη, ένα φίλο ή ένα συγγενή.

Σε ένα πρόσωπο 1^ον) που να μπορεί να αντιληφθεί μια κατάσταση και να είναι σε θέση να δώσει τις κατάλληλες οδηγίες και λύσεις, 2^ον) που θα είναι αντικειμενικό,  κοντά-δίπλα στο θύμα της κακοποίησης.

Ø Σε Ψυχολόγο.

Ø Σε Οικογενειακό Σύμβουλο.

Ø Σε Σύμβουλο Γάμου

Ø Σε Κοινωνικό Λειτουργό.

Ø Στον Ψυχίατρο:  Σε κάποιες περιπτώσεις στα σοβαρά  εγκλήματα, προ-υπάρχει ή συν-υπάρχει ψυχιατρικό πρόβλημα στο δράστη. Προσοχή:  Το ψυχιατρικό πρόβλημα μπορεί πράγματι να προ-υπάρχει ή  να εφευρέθηκε εκ των υστέρων στα πλαίσια της υπεράσπισης. Σε κάθε περίπτωση, οι Ειδικοί θα απαντήσουν εάν το πρόβλημα προ-υπήρχε, ο βαθμός, η  ένταση ή απλώς γίνεται εκ των υστέρων η επίκλησή του.

Ø Στον Δικηγόρο. Αυτός θα ασχοληθεί πραγματικά με το θέμα. Θα βοηθήσει το θύμα να απευθυνθεί στους κατάλληλους. Θα κληθεί να διαδραματίσει ενδεχομένως σημαντικό ρόλο στην επίτευξη συμφωνίας με το αντίδικο μέρος.               

Ø Στον Αστυνομικό. Σε ένα εξειδικευμένο Αστυνομικό, που στα πλαίσια της υπηρεσίας του, θα αντιληφθεί τα πραγματικά προβλήματα, θα ενημερώσει, θα παρέμβει, θα επιλύσει.

Ø Τέλος, στον Εισαγγελέα: Ο εκάστοτε Εισαγγελέας ακρόασης που υπάρχει σε κάθε Εισαγγελία της χώρας, στα πλαίσια της ακρόασης, θα αντιληφθεί τα πραγματικά προβλήματα, θα παρέμβει και πολλές φορές θα επιλύσει το πρόβλημα

 

Ø Εμφάνιση στον Εισαγγελέα  

Ø Ακούμε με προσοχή ότι έχει να μας πει το «φερόμενο» θύμα κακοποίησης.

Ø  Ακούμε το θύμα, α) όταν δεν επιθυμεί να υποβάλλει έγγραφη καταγγελία και δεν πρόκειται για αυτεπάγγελτες αξιόποινες πράξεις, β) εάν έχει ήδη υποβάλει έγκληση, του εξηγούμε τη διαδικασία, ιδίως τη διαδικασία του Ν. 3500/06, γ) εάν έχει να καταγγείλει αξιόποινη πράξη που εμπίπτει στα όρια της αυτοφώρου διαδικασίας.  

Ø  Οι δυνατότητες που έχει ο Εισαγγελέας, ανάλογα με τη σοβαρότητα των αναφερομένων,  είναι  :

Ø Να δώσει τις δέουσες νομικές οδηγίες, όταν κρίνει ότι τα αναφερόμενα είναι ήσσονος σημασίας και η εμφανισθείσα δεν επιθυμεί την εμπλοκή υπηρεσιών (Αστυνομίας, Κοινωνικής Υπηρεσίας κλπ)     

Ø Να χορηγήσει ειδικό έντυπο συστάσεων-παραπόνων, το οποίο απευθύνεται προς την Αστυνομία και στο οποίο και σημειώνεται από τον Εισαγγελέα εν συντομία το πρόβλημα, ένα μικρό ιστορικό και το τι απαιτείται να γίνει. Αυτό στην πράξη λαμβάνει χώρα όταν δεν καταγγέλλονται αυτεπαγγέλτως διωκόμενα αδικήματα και ο εμφανισθείς δεν επιθυμεί την ποινική οδό.

Ø Να συστήσει στην εμφανισθείσα να υποβάλει σχετική έγκληση για τα καταγγελλόμενα αδικήματα και ανάλογα να ακολουθηθεί η αυτόφωρη διαδικασία

Ø Να δώσει εντολή είτε στο Α.Τ,  είτε μέσω της Εισαγγελίας, να εμφανισθούν ενώπιον  του τα εμπλεκόμενα μέρη, προς ίδιες συστάσεις, όταν κρίνει ότι πρέπει ο ίδιος να επέμβει.

Ø Βασική αρχή της Δικαιοσύνης, ίσως η βασικότερη, είναι αυτή του Πλάτωνα, «Μηδενί δίκην δικάσεις, πριν αμφοίν μύθων ακούσεις» «Να μη δικάσεις, να μη κρίνεις, προτού ακούσεις τα επιχειρήματα και των δύο πλευρών»,

Ø  Σε σοβαρές περιπτώσεις, καλούμε στο γραφείο μας και το άλλο μέρος, συνήθως τον άντρα-σύζυγο, για να ακούσουμε και τη δική του άποψη για τα καταγγελλόμενα και μετά πράττουμε ανάλογα δηλαδή   

Ø Εντοπίζουμε το πρόβλημα και

Ø Καλούμε αμφότερους να αναλάβουν τις ευθύνες

Ø Στο στάδιο αυτό Δεν δικάζουμε, αλλά δρούμε προληπτικά, ωστόσο «καταλογίζουμε» στον καθένα αναλογικά τις όποιες πράξεις-παραλείψεις και τους καλούμε άμεσα να απέχουν από τη συνέχισή τους.

Ø Δίνουμε άμεσες και πρακτικές λύσεις (προσφυγή σε ειδικούς, σε δικηγόρο, στο Κέντρο Κακοποίησης).

q Προσοχή: Σε περίπτωση καταγγελίας σοβαρού περιστατικού βίας, επεμβαίνουμε, ακόμα και όταν το θύμα δεν επιθυμεί να υποβάλει έγγραφη καταγγελία.

Δίνουμε εντολή στις αρμόδιες αρχές (Κοινωνικές Υπηρεσίας) διενεργήσουν κοινωνική έρευνα και ενημερώνουμε σχετικά και το Συμβουλευτικό Κέντρο

Ø Αξιώνουμε και επισημαίνουμε στα φερόμενα θύματα και στους συνηγόρους τους:

Ø Να  μας μεταφέρουν την αλήθεια, για ότι ακριβώς έχει συμβεί.

Ø Να παραθέτουν στα δικόγραφα (ποινικά ή αστικά) την αλήθεια, χωρίς ανακρίβειες, χωρίς υπερβολές.

Ø Δεν προσπαθούμε να πείσουμε τον Εισαγγελέα ή τον Δικαστή, καταθέτοντας ψέματα, παραθέτοντας ανακρίβειες ή υπερβολές. Του παραθέτουμε τα πραγματικά περιστατικά, τον αφήνουμε να τα αξιολογήσει και να αποφανθεί επ αυτών.

Ø Η προσφυγή όμως στην Δικαιοσύνη και ιδίως στον Εισαγγελέα θα πρέπει να αποτελεί την τελευταία, την έσχατη λύση που πρέπει να αναζητούμε και αφού τα λοιπά πρόσωπα-θεσμοί δεν μπόρεσαν να δώσουν λύση.

Ø Κάθε σπίτι, με τα όσα προβλήματα αντιμετωπίζει, δεν θέλει τον Εισαγγελέα του, δεν θέλει τον Δικαστή του. Εμείς θα είμαστε η έσχατη λύση και όχι η πρώτη.

Στους δείκτες ενός ρολογιού, ο Εισαγγελέας έχει ένδειξη «παραπέντε» και όχι «και πέντε»

 

Ø Εμφάνιση στο Αστυνομικό Τμήμα

Οι ειδικοί αξιωματικοί υπηρεσίας  και οι λοιποί αστυνομικοί που θα ασχοληθούν με την περίπτωση θα πρέπει :

Ø  Να ακούν με προσοχή τον εμφανισθέντα, έστω και εάν τον έχουν ξανακούσει ή γνωρίζουν την περίπτωσή του, μιας και πολλά μπορούν να συμβούν, εάν υποβαθμίσουν το περιστατικό.

Ø  Εάν η υπόθεση δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί υπηρεσιακά να παραπέμπουν την υπόθεση απευθείας στην Εισαγγελία.

Ø  Να καταχωρούν στο βιβλίο που τηρούν, το ειδικό έντυπο παραπόνων που λαμβάνουν από την Εισαγγελία και να καλούν για συστάσεις το αντίδικο μέρος.

Σημείωση: Σε κάθε Αστυνομική Διεύθυνση, σε κάθε νομό, σε όλη την Ελλάδα, λειτουργούν Αυτοτελή Γραφεία Ενδοοικογενειακής βίας.

 

Είδος δράσης : Σε δύο (2) επίπεδα

Ø 1^ο Αστικό επίπεδο.  

Ø 2^ο Ποινικό επίπεδο

 

Μορφή δράσης : Επίσης σε δύο (2) επίπεδα

Άμεσες ενέργειες

Ø Υποβολή αίτησης  ασφαλιστικών μέτρων : Στο Μονομελές Πρωτοδικείο  (άρθρα 682 επ, ιδίως 735) και με έκδοση προσωρινής διαταγής.

Ø Αίτημα : Η απομάκρυνση του θύτη από την κοινή στέγη, η απαγόρευση προσέγγισης του θύματος και στο χώρο εργασίας και γενικότερα η απαγόρευση επαφής του θύτη με το θύμα μέχρι την έκδοση οριστικής απόφασης. Η παράδοση των προσωπικών πραγμάτων. Η ρύθμιση της επιμέλειας-επικοινωνίας με τα τέκνα. Η διατροφή.   

Ø Το ίδιο μπορεί να ζητηθεί και για την προστασία των ανήλικων παιδιών

Ø Μπορεί να ζητηθεί να εξεταστεί ο θύτης από ψυχίατρο. 

Ø Αν ασκείται βία και στα παιδιά: Όλες οι νομικές διαδικασίες πρέπει να αφορούν και αυτά και να επιληφθεί ο Εισαγγελέας ανηλίκων.

 

Υποβολή καταγγελίας : έγκλησης (άρθρα 51 ΚΠΔ) ή μήνυσης (42 ΚΠΔ) είτε με τις κοινές διατάξεις  του  ΠΚ είτε ιδίως με τις διατάξεις περί ενδοοικογενειακής βίας (Ν. 3500/06), στην πλησιέστερη Αστυνομική Αρχή ή στον αρμόδιο Εισαγγελέα.

 

Μεταγενέστερες ενέργειες

Ø Υποβολή αίτησης ασφαλιστικών μέτρων & τακτική αγωγή,

 

 

Παρατηρήσεις

Σύμφωνα με το ειδικό νόμο 3500/06, η ενδοοικογενειακή βία είναι αυτεπάγγελτα διωκόμενο αδίκημα (δεν απαιτείται έγκληση). Ακολουθείται η αυτόφωρη διαδικασία (άρθρο 17). Αυτό σημαίνει πως αν καταγγελθεί το βίαιο περιστατικό αμέσως, η Αστυνομία οφείλει να αναζητήσει τον δράστη για να τον συλλάβει για να δικαστεί με την αυτόφωρη διαδικασία. Υπάρχει η δυνατότητα να εκδοθούν περιοριστικοί όροι (από τον Εισαγγελέα ή το Δικαστήριο) για την προστασία του θύματος. Έρευνα κατά περίπτωση: Καταγγέλλεται συμβάν κακοποίησης, χωρίς πολλές φορές να γνωρίζουμε τι πραγματικά έχει συμβεί, ποιος έχει δίκαιο, εάν η καταγγελία είναι πραγματική, σε ποιο εύρος ή εάν είναι κατευθυνόμενη, δεν έχει διενεργηθεί έρευνα ποινική ή από τις κοινωνικές υπηρεσίες. Εάν όμως αυτά ή κάποια από αυτά προκύπτουν τότε λαμβάνονται ΑΜΕΣΑ μέτρα.

Σημαντικότερες καινοτομίες-ρυθμίσεις

Ø Πώς μπορεί να αποδείξει ότι έχει υποστεί κακοποίηση; Πώς μπορεί να είναι ασφαλής; Με καταθέσεις μαρτύρων, με βεβαιώσεις και εκθέσεις φορέων στήριξης ή άλλων επαγγελματιών, στους οποίους πρέπει να προσφεύγει. Σε περίπτωση σωματικής ή σεξουαλικής κακοποίησης, με ιατροδικαστικές εκθέσεις και ιατρικά έγγραφα. Η ενδοοικογενειακή βία συμβαίνει πίσω από κλειστές πόρτες και συνήθως, όταν αρχίσει να κλιμακώνεται, ο θύτης έχει ήδη φροντίσει να απομονώσει κοινωνικά το θύμα του. Φροντίζει επίσης να μη κακοποιεί το θύμα δημοσίως και να μην αφήνει ορατά σημάδια και επομένως, ο ρόλος των μαρτύρων είναι κρίσιμος.

Ø Κατά το σχηματισμό της δικογραφίας εξετάζονται : Μάρτυρες, πολλές φορές είναι και μέλη της οικογένειας. Αυτά εξετάζονται χωρίς όρκο.

Ø Οι μάρτυρες μπορούν να αρνηθούν τη μαρτυρία τους και στην προδικασία και στο ακροατήριο

Ø Οι ανήλικοι, κατά την εκδίκαση των υποθέσεων Ν. 3500/06, δεν κλητεύονται ως μάρτυρες στο ακροατήριο, αλλά αναγιγνώσκεται η κατάθεσή τους.

 

Ο θεσμός της ποινικής διαμεσολάβησης.

Άρθρα 11 επόμενα του ν. 3500/06.

Ø Αφορά ΜΟΝΟ πλημμελήματα.

Ø Απαραίτητη προϋπόθεση:  Δήλωση & αποδοχή

Ø Πρακτικά: Δίδεται μία ευκαιρία στα δύο μέρη της ενδοοικογενειακής βίας, να βρουν μία συμβιβαστική λύση με τη βοήθεια των ειδικών και παρά την αρχική εμπλοκή, να απεμπλακούν από την ποινική διαδικασία.

Ø Στόχος : -Η κατά το δυνατόν επανόρθωση από τον δράστη της βλάβης που υπέστη το θύμα. -Η συνειδητοποίηση των συνεπειών και του πόνου των αδικημάτων βίας στα θύματα. -Η συμφιλίωση των θυμάτων και των δραστών.

Ø Ως θεσμός συμβάλει στην επανένταξη του δράστη, χωρίς ταυτόχρονα από την υπαγωγή του στο θεσμό να σημαίνει καθοιονδήποτε τρόπο ότι ο δράστης είναι ένοχος ή να παράγεται τεκμήριο ενοχής του.

Προϋπόθεση για την έναρξη της διαδικασίας ποινικής διαμεσολάβησης

Η υποβολή ανεπιφύλακτης δήλωσης εκ μέρους του υπαιτίου, ότι είναι πρόθυμο σωρευτικά: 1^ον) Να υποσχεθεί ότι δεν θα τελέσει στο μέλλον οποιαδήποτε πράξη ενδοοικογενειακής βίας και ότι, σε περίπτωση συνοίκησης, δέχεται να μείνει εκτός οικογενειακής κατοικίας για εύλογο χρονικό διάστημα, εάν το προτείνει το θύμα. 2^ον) Να παρακολουθήσει ειδικό συμβουλευτικό - θεραπευτικό πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας σε δημόσιο φορέα, σε όποιον τόπο και για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται τούτο αναγκαίο από τους αρμόδιους θεραπευτές, 3^ον) Θα άρει ή θα αποκαταστήσει, εφόσον είναι δυνατόν, αμέσως τις συνέπειες που προκλήθηκαν και να καταβάλει εύλογη χρηματική ικανοποίηση στον παθόντα, καθώς επίσης και αποζημίωση για την κάλυψη των άμεσων αναγκών αυτού. 4^ον) Να προβεί σε κάθε άλλη ενέργεια αποκατάστασης ή μεταμέλειας που προτείνει το θύμα.

Άρθρα 13 και 14 του Ν. 3500-06

q Βασικές έννομες συνέπειες – Ποινικής και Αστικής φύσεως

Ø Συμμόρφωση  με  τους όρους της ποινικής διαμεσολάβησης για χρονικό διάστημα 3 ετών =  Η Διαδικασία ολοκληρώνεται και εξαλείφεται η ποινική αξίωση της πολιτείας για το έγκλημα

Ø Η υπαίτια μη ολοκλήρωση της: Επιφέρει τη διακοπή της Διαδικασίας. Επέρχεται αναδρομική άρση των επελθόντων αποτελεσμάτων. Ο Εισαγγελέας ανασύρει τη δικογραφία από το αρχείο.   Η ποινική Διαδικασία συνεχίζεται κατά τις οικείες διατάξεις του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.

Ø Δεν επιτρέπεται πλέον η υποβολή νέου αιτήματος για ποινική διαμεσολάβηση.

Ø Προβλέπεται η δυνατότητα απόρριψης συμφωνίας διαμεσολάβησης με αιτιολογημένη διάταξη του Εισαγγελέα

ü Βασικές έννομες συνέπειες – Ποινικής και Αστικής φύσεως

Ø Η Παραγραφή της πράξης αναστέλλεται μέχρι την ολοκλήρωση της Διαδικασίας ποινικής διαμεσολάβησης.

Ø  Η άρνηση ενός εκ των διαδίκων μερών να δεχθεί τη διαμεσολάβηση ή η αποτυχία ολοκληρώσεώς της, για οποιαδήποτε αιτία, δεν επάγονται σε βάρος αυτών καμία αρνητική ουσιαστική ή δικονομική συνέπεια στην ποινική δίκη που επακολουθεί.

Ø Η συμφωνία των διαδίκων για την ποινική διαμεσολάβηση ΔΕΝ εμποδίζει την άσκηση αγωγής διαζυγίου ή την υποβολή αιτήσεως συναινετικής λύσης του γάμου, την πρόοδο της δίκης και τη λύση του γάμου ή τη λύση του συμφώνου συμβίωσης.

Ø Η μη συμμόρφωση του φερόμενου ως δράστη προς τους όρους της ποινικής διαμεσολάβησης και η μη ολοκλήρωση της διαδικασίας έχει ως αποτέλεσμα : Την ανατροπή της συμφωνίας.

Άρθρο 23 του Ν. 3500/06 (Σημαντική ρύθμιση)

ü Προβλέπονται οι υποχρεώσεις των επαγγελματιών (παιδαγωγών, εκπαιδευτικών,  κοινωνικών λειτουργών, ψυχολόγων, επιμελητών, προπονητών ή γιατρών, φαρμακοποιών (πρόσφατο), οι οποίοι κατά την εκτέλεση των καθηκόντων πληροφορούνται ή διαπιστώνουν με οποιονδήποτε τρόπο, ότι έχει διαπραχθεί σε βάρος ανηλίκου έγκλημα ενδοοικογενειακής βίας.

ü Υποχρέωση : Άμεσης αναφοράς στις αρμόδιες διωκτικές αρχές.

ü Διευκρίνιση : Τα πρόσωπα αυτά : Δεν εγκαλούνται, δεν ενάγονται, δεν διώκονται πειθαρχικά, δεν απολύονται, ούτε υφίστανται άλλου είδους κυρώσεις ή δυσμενή μεταχείριση, για το περιστατικό που ανέφεραν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους,

ü Εξαίρεση : Μόνο εάν προέβησαν εν γνώσει τους σε αναληθή αναφορά.

ü Μάρτυρες κατά τη διαδικασία στο ακροατήριο: Μόνο αν το έγκλημα ενδοοικογενειακής βίας δεν αποδεικνύεται με οποιοδήποτε άλλο αποδεικτικό μέσο.

 

Μια γενική (ατομική) διαπίστωση:

Η Ελληνική Κοινωνία, τις περισσότερες φορές (όχι όλες και όχι πάντοτε) δρα αντανακλαστικά και εκ των υστέρων. Πρέπει να γίνει κάτι που θα μας συγκλονίσει, που θα μας προβληματίσει, για να δράσουμε, για να αντιδράσουμε. Πρέπει να λάβει χώρα μια μεγάλη φυσική καταστροφή, δηλαδή μια φωτιά, μια πλημμύρα, ένας σεισμός με πολλά θύματα, ένα έγκλημα (οπαδικής βίας, ένας βιασμός, μια αποπλάνηση, μια ειδεχθή δολοφονία), ένα θανατηφόρο τροχαίο για να αντιδράσουμε.

Πρέπει να υπάρχει ένας Άλκης, μια Τοπαλούδη, μια Καρολάιν, μια Γαρουφαλιά, μια Κυριακή, ένας Γιακουμάκης, ένας Παντελίδης ή μια γεωγραφική περιοχή όπως τα Τέμπη,  το Μάτι Αττικής, μια Εύβοια, μια Μάντρα Αττικής και τόσοι άλλοι για να αντιδράσουμε ως κοινωνία.

 

                   Προτάσεις

Αφού ως λαός, ως κράτος, δεν μπορούμε να εφεύρουμε, να παράγουμε νέες ιδέες, τότε ας «αντιγράψουμε», ας μεταφέρουμε, ας υιοθετήσουμε, ας ενσωματώσουμε στο σύστημά μας (στα πρότυπα της Ελληνικής κοινωνίας), τις καλύτερες λύσεις, τους καλύτερους θεσμούς, τις καλύτερες πρακτικές άλλων χωρών

Κάποιες τροποποιητικές διατάξεις έπρεπε να εισαχθούν.  Μετά από 25 χρόνια στο χώρο της δικαιοσύνης και το χειρισμό πάρα πολλών περιπτώσεων κακοποίησης εντός της οικογένειας και ιδίως συζύγων-συντρόφων, θεωρώ ότι το πρόβλημα δεν είναι η έλλειψη νομοθεσίας ή η μη επιβολή αυστηρών κυρώσεων.Μη ξεχνάμε ότι η δικαιοσύνη τις περισσότερες φορές  είναι κατασταλτικός μηχανισμός. Δηλαδή επιλαμβάνεται μετά το συμβάν. Όσες νομοθετικές αλλαγές και εάν πραγματοποιήσουμε. Όσο αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο ποινών και εάν εφαρμόσουμε, δεν θα μειωθεί- εξαλειφθεί το φαινόμενο της ενδοοικογενειακής βίας.Αυτός που έχει βάλει στόχο να σκοτώσει τη σύζυγό του, τη σύντροφό του και 10 χρόνια να καθίσει στη φυλακή, συνεπεία προηγούμενου αδικήματος, όταν βγει μπορεί να τη σκοτώσει.
(Περιστατικό έξω από το Α.Τ Αγ Αναργύρων με την άτυχη Κυριακή)   
Το πρόβλημα τυγχάνει πολύπλοκο και πρέπει να δοθεί έμφαση στην ΠΡΟΛΗΨΗ

Ειδικότερα οι προτάσεις

Ø Να δημιουργηθεί σε κάθε νομό, ένα Ειδικό Όργανο που θα δρα και θα επεμβαίνει άμεσα για τις περιπτώσεις αυτές, αποτελούμενο από Εισαγγελικό λειτουργό, συνήγορο του πολίτη, αστυνομικό, ψυχολόγο, κοινωνικό λειτουργό του δήμου, επιμελητή κοινωνικής αρωγής. Θα επεμβαίνει άμεσα και θα επιλύει την κάθε υπόθεση, ανάλογα με την βαρύτητα που αυτή φέρει. Οι απλές περιπτώσεις θα αντιμετωπίζονται ανά ειδικότητα ή ομάδα ειδικοτήτων, οι βαρύτερες από την ύψιστη βαθμίδα. Η σοβαρή υπόθεση, πέραν της ποινικής οδού, της ποινικής αξιολόγησης, θα παραπέμπεται στη συνέχεια από τον Εισαγγελέα, στον ειδικό διαμεσολαβητή, στον ειδικό φορέα διαμεσολάβησης όπως είναι οι κοινωνικές υπηρεσίες του δήμου, οι ψυχολόγοι, οι κοινωνικοί λειτουργοί που θα αναλαμβάνουν τη διεξαγωγή συμβουλευτικού θεραπευτικού προγράμματος γενικά και με ειδική εξατομικευμένη παρέμβαση. Σε κάθε περίπτωση θα ενημερώνεται ο εισαγγελέας ή ο συνήγορος του πολίτη. Αυτή αποτελεί  προσωπική μου πρόταση

 

Ø Να υπάρχει ταχύτερη εκδίκαση των υποθέσεων και έκδοση των αποφάσεων (πέρασε στο τελευταίο νόμο 5172/25). Ουδεμία αναβολή. Έκδοση της τακτικής απόφασης τουλάχιστον στο τρίμηνο. Δικαιοσύνη : Αυτοκριτική  

 

Ø Να διατάσσεται, αμέσως μετά την βασιμότητα της καταγγελίας, η αποχώρηση του δράστη από την οικογενειακή εστία, η απαγόρευση προσέγγισης των θυμάτων αλλά και η παρακολούθηση της συμμόρφωσή του ή μη με τους περιοριστικούς όρους. Πάντοτε όμως υπό τις αναγκαίες προϋποθέσεις (έρευνα από αρμόδιες κοινωνικές υπηρεσίες τόσο για τη βασιμότητα όσο και την αναγκαιότητα του μέτρου)  

Ø Προσωρινή αναστολή, μετά την άσκηση ποινικής δίωξης για έμφυλη βία, της άσκησης της γονικής μέριμνας και το δικαίωμα επικοινωνίας του γονέα που καταγγέλλεται κατά του άλλου γονέα και/ή των παιδιών και, όπου αυτό δεν είναι δυνατόν, να επιτρέπεται μόνο επικοινωνία εποπτευόμενη από φορέα παιδικής προστασίας (Ισχύει  στην Γαλλία). Υπό τις αναγκαίες προϋποθέσεις (έρευνα από αρμόδιες Κοινωνικές Υπηρεσίες, δικαίωμα προσφυγής σε μια τέτοια απόφαση)

Ø Τα αδικήματα ενδοοικογενειακής βίας και σεξουαλικής κακοποίησης, να δικάζονται από ειδικά καταρτισμένους Δικαστές & Εισαγγελείς και τα κακουργήματα να μη δικάζονται σε μικτά ορκωτά δικαστήρια, δηλαδή, να μην έχουν ενόρκους.

Ø Αίτημα: να εισαχθεί στο νόμο ο όρος «Γυναικοκτονία» ; Δε συμφωνώ. Αυτού του είδους η ανθρωποκτονία συνιστά πράγματι ακραία μορφή έμφυλης βίας. Μπορούμε να χρησιμοποιούμε την έννοια αυτή, προκειμένου να προσδώσουμε στη μορφή της ανθρωποκτονίας, ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, ήτοι το φόνο γυναίκας. Στον Ποινικό Κώδικα προβλέπεται στο άρθρο 299, η ανθρωποκτονία με πρόθεση. Η γυναίκα είναι άνθρωπος. Η προβλεπόμενη σήμερα ποινή είναι η ισόβια κάθειρξη, ήτοι η μέγιστη ποινή. Έστω ότι νομοθετείται και εισάγεται, ειδικό αδίκημα Γυναικοκτονίας. Υπό ποια ειδικότερη άλλη μορφή, πέραν της ήδη προβλεπόμενης στο άρθρο 299 ΠΚ, θα τυποποιείται; Και ποια θα είναι η προβλεπόμενη ποινή, πέραν της ήδη προβλεπόμενης στο άρθρο 299 ΠΚ, που είναι η μέγιστη; Ισόβια +; Αλλάζουμε το 299 ΠΚ και εντάσσουμε και το αδίκημα της Γυναικοκτονίας. Δε θα πρέπει με τον ίδιο τρόπο και αιτιολογία, να εντάξουμε και το αδίκημα της «Αντροκτονίας»; Της «Μητροκτονίας; Της «Πατροκτονίας» ;

ü Στο Δικαστήριο που δικάζει τέτοια αδικήματα (ανθρωποκτονίας γυναικός) δύναται: Να διαφοροποιήσει την όποια ποινή, ανάλογα με ορισμένους κανόνες που προβλέπει ήδη το άρθρο 79 του Π.Κ με τίτλο «Δικαστική Επιμέτρηση Ποινής» και αυτοί οι κανόνες είναι : Η βαρύτητα της πράξης και ο βαθμός ενοχής του υπαιτίου. Εκεί μπορεί ο διαπράττων φόνο γυναικός να τιμωρηθεί βαρύτερα, να μη του δοθεί κάποιο ελαφρυντικό, να μην ανασταλεί η ποινή, να μη δοθεί ανασταλτικό αποτέλεσμα στην έφεση, να αυστηροποιηθεί η υφ΄ όρο απόλυση

 

Συμπερασματικά :

ü Με όποια ιδιότητα έχει καθένας από εμάς, δεν μπορεί παρά να σπεύδει, να συμμετέχει στην εκστρατεία μείωσης-εξάλειψης του φαινομένου της ενδοοικογενειακής βίας.

Ø Μηδενική ανοχή στο φαινόμενο.

Ø Στρατηγική πρόληψης.   

Ø Τα θύματα να αρχίσουν να μιλάνε. Εάν όχι αυτά, ΟΛΟΙ ΕΜΕΙΣ οι υπόλοιποι.  

Ø Συντονισμός -Άμεσα αντανακλαστικά -Άμεση συνεργασία.

Ø Δύο (2) φράσεις, χαρακτηριστικές της συνειδητοποίησης, της αντίδρασης και των αντανακλαστικών που πρέπει άπαντες να έχουμε:  

1)  Ακόμα κι αν απλώς ονειρεύεσαι ότι με δέρνεις, καλύτερα να ξυπνήσεις και να ζητήσεις έμπρακτα συγγνώμη.

2) Η ενδοοικογενειακή βία έχει πολλές αποχρώσεις. Αφήνει πολλά σημάδια. Στο θύμα, στα παιδιά ακόμη και στον ίδιο το θύτη. Μη τα προσπερνάς !!!