ΠΡΕΒΕΖΑ: Οι απαντήσεις των θεμάτων στην Νεοελληνική γλώσσσα

Τα θέματα για το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας Γενικής Παιδείας είναι σαφώς διατυπωμένα και λογικά δεν προκάλεσαν αναστάτωση στους υποψηφίους.

Το κείμενο αντλήθηκε από το βιβλίο του Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου Ο Σύγχρονος Άνθρωπος και αναφέρεται στη σημασία της ανθρωπιάς. Πρόκειται για ένα ζήτημα που πιθανότατα ενδιαφέρει τους νέους και είναι αρκετά επίκαιρο ιδιαίτερα σε εποχές αναταραχής και με δυσκολίες ποικίλης φύσης, όπως η δική μας. Δεν παρουσιάζει κάποια δυσκολία εκφραστική ή νοηματική και λογικά οι υποψήφιοι δεν δυσκολεύτηκαν στη σύνταξη της περίληψης.

Για ανάπτυξη σε μία παράγραφο δόθηκε ένα απόσπασμα που εύστοχα καλούσε τους μαθητές να σχολιάσουν την παγιωμένη πρακτική στη σύγχρονη κοινωνία να παραμερίζουμε τα ευγενικά αισθήματα στην καθημερινότητά μας.

Οι πρακτικές ασκήσεις κάλυψαν μεγάλο μέρος της διδαχθείσας ύλης. Είναι διαβαθμισμένες με κλιμακούμενη δυσκολία, ώστε να φανεί σε ποιο βάθος έχει κατακτηθεί η γνώση από τους υποψηφίους και πόσο ικανοί είναι στη χρήση της γλώσσας.

Το θέμα για ανάπτυξη έχει δύο ερωτήματα. Στο πρώτο οι υποψήφιοι κλήθηκαν να δώσουν παραδείγματα έλλειψης ανθρωπιάς από την καθημερινότητά τους, στοιχείο θετικό, εφόσον μπορούσαν εύκολα να αντλήσουν υλικό. Στο δεύτερο τους ζητήθηκε να προτείνουν λύσεις, κάτι που για έναν υποψήφιο που είναι εξοικειωμένος με τα θέματα που παρουσιάζονται στο σχολικό εγχειρίδιο ήταν εύκολο να απαντηθεί.

Γενικά, τα θέματα ήταν βατά για έναν καλά προετοιμασμένο υποψήφιο. Χρειαζόταν βεβαίως και προσοχή και ηρεμία κατά την ώρα της εξέτασης.

Ευχόμαστε στους υποψηφίους να έχουν καλά αποτελέσματα στο συγκεκριμένο μάθημα και καλή συνέχεια στα υπόλοιπα μαθήματα.

Α1 (ενδεικτική απάντηση)

Ο Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος στο δοκίμιό του ασχολείται με τη σημασία του όρου ανθρωπιά. Αρχικά αναγνωρίζει ότι η συχνή χρήση της δείχνει την αξία της και την ορίζει ως τη συμπόνια προς τον δυστυχισμένο συνάνθρωπο. Έπειτα, διευκρινίζει ότι ήταν ένα διαχρονικό ιδανικό που όμως σπάνια επιτυγχανόταν, επειδή απαιτούσε καθημερινή άσκηση και ανιδιοτέλεια. Συνεχίζει τονίζοντας ότι η συχνή χρήση της στην εποχή μας δείχνει πόσες δυσκολίες αντιμετωπίζει ο σύγχρονος άνθρωπος. Προσθέτει όμως ότι, όπως συμβαίνει με πολλούς όρους, κι αυτή έχει παραποιηθεί και δεν εννοούν όλοι το ίδιο πράγμα, όταν τη χρησιμοποιούν. Και προειδοποιεί ότι η συχνή χρήση της θα οδηγήσει στην ακύρωση της αξίας της. Τελειώνει υποδεικνύοντας ότι απαιτείται θέληση και πράξη προς όλους όσοι δυστυχούν, αφιλοκερδώς και συνεχώς.

Β1 (ενδεικτική απάντηση)

Η επιθυμία να δώσουμε πλούσιο περιεχόμενο στη ζωή μας κυρίως με το κυνήγι των υλικών αγαθών άλλαξε τη στάση μας απέναντι στα ευγενικά αισθήματα. Πλέον τα θεωρούμε εμπόδιο στην επιδίωξή μας να πετύχουμε την υλική ευδαιμονία. Τα αντιμετωπίζουμε ως κοινωνική σύμβαση και τα χρησιμοποιούμε μόνο στις περιπτώσεις που πιστεύουμε ότι θα μας αποφέρουν κάποιο όφελος. Δεν τα απευθύνουμε προς όλους τους συνανθρώπους μας, αλλά μόνο προς εκείνους που ως εργαλεία θα μας εξυπηρετήσουν στην κατάκτηση μιας ανώτερης θέσης με τα οικονομικά κέρδη που πιθανόν τη συνοδεύουν, ή θα μας εξασφαλίσουν την κοινωνική αναγνώριση που επιθυμούμε. Μ' αυτόν τον τρόπο τα ευγενικά αισθήματα χάνουν το βαθύτερο νόημά τους και λογικό είναι να θεωρούνται ξεπερασμένα.

Β2

α) Η πρώτη παράγραφος αναπτύσσεται με ορισμό και με παραδείγματα. Ορισμό έχουμε, όταν ο Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος δίνει το περιεχόμενο του όρου «ανθρωπιάς» ως συμπόνιας, συμμετοχής στο «πάθος του γείτονα». Χαρακτηριστική είναι εδώ η χρήση του ρήματος «εννοούμε». Παραδείγματα έχουμε, όταν ο Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος επικαλείται τον Ντυνάν ως παράδειγμα προσωπικότητας που ξοδεύτηκε «ολόκληρη για να κάμει το καλό». Χαρακτηριστική είναι στη συγκεκριμένη περίπτωση η χρήση της φράσης «για παράδειγμα».

β) Η λέξη έτσι στη δεύτερη παράγραφο συνδέει αναλογικά .

Η λέξη ωστόσο συνδέει την έκτη παράγραφο με την προηγούμενη αντιθετικά.

Β3

α) αναλίσκεται = αναλώνεται, ξοδεύεται

οικουμενική = παγκόσμια, διεθνής

διαστρεβλώσεις = παραποιήσεις

ολωσδιόλου = εντελώς

ευζωίας = καλοπέρασης

β) κοινόχρηστος ≠ σπάνιος, ασυνήθιστος, πρωτότυπος

συμμετοχή ≠ αποχή

αυτοακυρώνεται ≠ αυτοεπιβεβαιώνεται

γνώση ≠ άγνοια

αδιάκοπτης ≠ διακοπτόμενης

Β4

α) Στην πρώτη παράγραφο τα εισαγωγικά χρησιμοποιήθηκαν στην πρώτη φράση («αυτός είναι μεγάλος ανθρωπιστής»), για να δηλωθεί ότι πρόκειται για ευθύ λόγο, πώς δηλαδή πραγματικά ειπώθηκε η φράση, και στη δεύτερη φράση («Ερυθρού Σταυρού»), για να δηλωθεί ο τίτλος του οργανισμού που ίδρυσε ο Ντυνάν.

β) (ενδεικτική απάντηση)

§1: «ένα νόμισμα που κυκλοφορεί»

§1: «μια προσωπικότητα που ξοδευόταν»

§ 4: «αλλάζουν απόχρωση»

Γ1 (σχεδιαγραμματική – ενδεικτική απάντηση)

Τίτλος

Ως άρθρο σε εφημερίδα απαιτείται να δοθεί τίτλος. Π.χ. Υπάρχει ανθρωπιά στην εποχή μας; ή Η ανθρωπιά στην εποχή μας.

Πρόλογος

Καλό θα ήταν να δοθεί ο ορισμός της έννοιας, ώστε ο αναγνώστης να προσανατολιστεί σχετικά με το θέμα που πρόκειται να παρουσιαστεί πιο κάτω. Π.χ.

«Ανθρωπισμός ή ανθρωπιά ονομάζεται η αγάπη, την οποία εκδηλώνει κάποιος με έργα προς κάθε ζωντανό πλάσμα της δημιουργίας, ιδίως προς τους φτωχούς, προς τους πάσχοντες και γενικά τους αδύνατους συνανθρώπους του».

Κύριο μέρος

1ο ερώτημα

Μερικά παραδείγματα:

1.      Απάνθρωπες σχέσεις στις μεγαλουπόλεις.

2.      Εγκατάλειψη ανήμπορων, αρρώστων ανθρώπων.

3.      Εγκατάλειψη παιδιών και γερόντων.

2ο ερώτημα

Ως μετάβαση στο δεύτερο ερώτημα καλό θα ήταν να γίνει μια σύντομη αναφορά στα αίτια τέτοιων συμπεριφορών: π.χ. ρατσισμός, ενδιαφέρον μόνο για το κέρδος, ο άνθρωπος ως αντικείμενο εκμετάλλευσης, εγωκεντρισμός, ηθική παρακμή.

Πιθανές λύσεις:

1. Η οικογένεια να δίνει το παράδειγμα στα νέα μέλη της.
2. Έμφαση στην ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού από το σχολείο με την προσφορά ανθρωπιστικής παιδείας.
3. Προβολή των ανθρωπιστικών αξιών και ιδανικών με κάθε δυνατό μέσο, ώστε να αποτελέσουν και πάλι χαρακτηριστικό της εποχής μας.
4. Η εκκλησία με τις χριστιανικές αξίες μπορεί να συμβάλει στη διαπαιδαγώγηση των νέων.
5. Ενεργή συμμετοχή ατομικά ή και ομαδικά σε φιλανθρωπικές δραστηριότητες και εθελοντικές δράσεις για την ανακούφιση των αναξιοπαθούντων συνανθρώπων μας.

Επίλογος

Σύντομη αναφορά στα θετικά αποτελέσματα του ανθρωπισμού. π.χ. αισιοδοξία και ελπίδα στις ψυχές των αποθαρρυμένων συνανθρώπων μας, συναδέλφωση, φιλία, αλληλεγγύη.

Άννα Βοντίτσου, φιλόλογος, Φροντιστής Μέσης Εκπαίδευσης

Μ. Αλεξάνδρου 12Β, Πρέβεζα - τηλ. Επικοινωνίας 6937458672